Gelukkig heb ik nog geen vakantie. Als je nu vakantie hebt, dan zou je toch gaan vloeken. Ronduit herfst hier met heel veel wind, vandaag alweer 5 mm en een kwik dat moeite heeft om boven de 12°C uit te komen.
En dat op zondag JG, foei!
Leuke foto op de link onderaan!
Vloeken? Wat is dat?
“Een vorm van primitieve communicatie, vergelijkbaar met grommen”, aldus een taalkundige. Door te vloeken geven mensen uiting aan gevoelens van teleurstelling, pijn, schrik, verbazing, verwondering of frustratie. Het is een emotionele ontlading.
2. Waar komt de neiging tot vloeken vandaan?
Elk mens heeft de behoefte om zich af te reageren als het tegenzit of als hij boos is. Lelijke woorden borrelen dan vaak als eerste op. Door vloeken hopen mensen hun frustraties of boosheid kwijt te raken.
3. Vloeken is dus een puur menselijke emotie. Daar kun je toch niets op tegen hebben?
Vloeken is een uitlaatklep om je negatieve emoties te uiten. Vaak gebeurt dat ten koste van anderen. Je zadelt omstanders ongewild op met een portie onbeheerste taal. Het is zoiets als je eigen vuilniszak in de tuin van je buurman zetten.
4. Waarom wordt God eigenlijk steeds genoemd in vloekwoorden?
Een vloek krijgt emotionele kracht als er woorden worden gebruikt uit de taboesfeer. Omdat Gods naam heilig is, rust er een verbod op het gedachteloos uitspreken ervan. Als iets niet mag, verdubbelt de verleiding om het tóch te doen; dat zie je al bij kleuters. Het overtreden van het verbod op het zinloos gebruiken van Gods naam, geeft de vloeker een kick. Om te choqueren vergrijpen vloekers zich – al dan niet opzettelijk – aan Gods naam. Soms krijgt een vloek de geladenheid van een negatief gebed. Je neemt God als het ware kwalijk dat je iets vervelends overkomt.
5. Maar de meeste mensen vloeken onbewust. Dat valt ze toch niet kwalijk te nemen?
Voor sommige mensen is vloeken inderdaad een ingeburgerde gewoonte geworden. Vloeken gebeurt meestal gedachteloos. Misschien is het goed om te bedenken dat bijna driekwart van de mensen in ons land zich ergert aan vloeken, of zich er pijnlijk door getroffen voelt. Vloeken is dus een slechte gewoonte. Je gebruikt immers woorden zonder je af te vragen wat ze precies betekenen en wat voor effect ze hebben op mensen om je heen.
6. Vloeken behoort toch tot de vrijheid van meningsuiting?
In een beschaafd land als Nederland proberen we zoveel mogelijk rekening te houden met elkaars godsdienstige en culturele opvattingen en gevoelens. Tolerantie heet dat. We hebben afgesproken niet te discrimineren, niet te beledigen en elkaar niet moedwillig te kwetsen. Vloeken is beledigend voor de Schepper en krenkend voor gelovige medemensen.
7. Waarom maken gelovige mensen zich zo druk over vloeken?
De naam van God is het allerheiligste wat er is. Wie die Naam als vloek gebruikt, toont geen respect voor Gods liefde, heiligheid en goedheid. Zo’n vloek is in de oren van een christen een rechtstreekse uitroep van verzet tegen Gods aanwezigheid. Iemand die Gods naam misbruikt, roept Gods straf over zich af. Christenen voelen pijn in hun hart als zij daaraan denken. Daarom maken zij zich druk over het vloeken.
8. Ja maar, mensen die vloeken slaken, bedoelen toch niet de naam van God te beschadigen?
Toen een jochie een voetbal door de ruit van de buren schopte, was het eerste wat hij zei: “Ik deed het niet expres. Ik bedoelde het niet zo!” Maar zijn moeder gaf hem - terecht – een standje. Voor de meeste vloekers is de naam van God of Jezus slechts een lege klank geworden, zonder betekenis. Gods naam heeft daarentegen wel degelijk een diepe betekenis. Onnadenkende vloekers hollen de betekenis van die naam uit. Ze beroven de naam van God van zijn goede, rijke inhoud. Zo wordt God enorm tekort gedaan.
9. Wat moet ik dan zeggen?
Stel: je bent op bezoek bij de koningin en struikelt over het hoogpolige vloerkleed.
Dan zul je wel uitkijken met wat je zegt… Grove vloeken zijn per definitie onbeleefd. Vloeken zijn bovendien te omzeilen. Vloekwoorden waarin God of Jezus genoemd worden, kun je vervangen door zelfbedachte woorden of onschuldige klanken die evengoed lucht geven. Na een mep op je duim doen ‘ai-ai-ai’, ‘ieks’ of, ‘au’ het ook heel goed.
10. Vloeken is aangeleerd, zeggen de affiches van de Bond tegen het vloeken. Is het wel af te leren?
Tip: doe je ogen stijf dicht, klem je kiezen op elkaar, en tel tot negen. Roep dan - zo hard je kunt - ‘Tien!’.
Wie het leven liefheeft en gelukkig wil zijn, moet geen laster of leugens over zijn lippen laten komen.'
Wat is vloeken? De Bond tegen het vloeken hoort deze vraag regelmatig. Uit recent onderzoek van o.a. TNS/NIPO en Adviesbureau Scompany (HU) blijkt dat de Nederlander onder vloeken allerlei scheldwoorden verstaat.
Vloeken is misbruiken van de naam van God of van Jezus Christus (in mindere mate de naam van de Heilige Geest). Als er sprake is van opzettelijk en doelbewust misbruik van Gods naam, spreken we van godslastering of blasfemie. De namen van God en Jezus worden soms gebruikt als stopwoord. Ook worden ze ondoordacht geuit als uitroep van bijvoorbeeld verbazing, frustratie of verontwaardiging. We kunnen dan met recht spreken van een leeg (ijdel) gebruik van deze namen. Ook zonder Gods naam te noemen (en zelfs in keurige bewoordingen soms) kan iemand God lasteren door wat hij over God zegt en het beeld dat hij van God schept. Enkele van de meest bekende vloek ("gvd') is afkomstig van een oude eedformule. De Leidse lexicoloog prof. dr. P.G.J. van Sterkenburg deed een studie naar onder andere de herkomst van vloeken. In het boek Vloeken - Een cultuurbepaalde reactie op woede, irritatie en frustratie (2001) meldt prof.dr. P.G.J. van Sterkenburg (lexicoloog) bij gvd (voluit) onder meer het volgende:
De oorspronkelijke betekenis van deze eed is 'God moge of God moet mij verdoemen (als ik de waarheid niet spreek). Het betreft dus een zelfverwensing. Vele voorbeelden van zelfverwensingen zijn ons overgeleverd uit de Middelnederlandse periode, bijvoorbeeld God, hi moete mi verdomen. Tegenwoordig is de woordgroep altijd samengetrokken (...). Het element verdomme is een eufemistische verzachting van de vorm verdoeme, die een samentrekking is van verdoeme (de conjunctief) en mij (de vierde naamval van ik) of een verkorting van gvd (voluit).
Veel vloeken hebben de vorm van een (zelf-)verwensing. De meest zware is de gvd-vloek, waarmee je God vraagt of Hij je wil verdoemen (voor eeuwig veroordelen). Je zou het een omgekeerd gebed kunnen noemen. Met de gvd-vloek wordt de naam van God gebruikt als krachtterm. Overigens gebeurt dit veelal onnadenkend, wat niets afdoet aan de ernst van de uiting.
Schelden & grof taalgebruik
Scheldwoorden, verwensingen, schuttingtaal en andere vormen van grof taalgebruik vallen dus strikt genomen niet onder vloeken. Omdat de Bond deze vormen van verbaal gewel d natuurlijk ook afkeurt, stellen we ze wel nadrukkelijk aan de orde in bijvoorbeeld het scholenwerk en foldermateriaal. De Bond zet zich in voor respectvolle taal in de meest brede zin van het woord.
Naast vloeken, zijn er nog veel meer grove woorden. Verwensingen; woorden waarmee je een ander iets ergs, iets onaangenaams of iets negatiefs toewenst. Scheldwoorden; honende, beledigende woorden, waarmee je iemand negatief karakteriseert. En schuttingwoorden; platte, obscene woorden.
Onderzoek (2010)
Uit een door de Bond tegen het vloeken uitgevoerd onderzoek in 2010 blijkt dat jongeren in de leeftijdscategorie 18-25 jaar de volgende woorden tot vloeken rekenen: ‘hoer’ (96%), ‘klootzak’ (95%), ‘tering’ (86%), ‘kanker’ (84%), ‘kut’ (82%), ‘bitch’ (80%), ‘mongool’ (80%), ….., ‘[gvd]’ (65%).
Vloeken & de Bijbel
Vloeken, het misbruik van Gods naam, gebeurt vaak onnadenkend. In het derde van de Tien Geboden (zie bijbelboek Exodus, hoofdstuk 20) gaat het juist over dat inhoudloos, leeg gebruik van Zijn naam. Vloeken en schelden is overigens compleet tegengesteld aan het doel van de schepping; een leven tot eer van God en tot nut van de medemens.
Jezus is...een Naam. Jezus is geen uitroep van ergernis. Geen achteloos tussenwerpsel. Geen uiting van heftige ontroering. Jezus Christus is de naam van de Zoon van God. Hij kwam 2000 jaar geleden naar de aarde, om aan het kruis te sterven en de dood te overwinnen. Daardoor kan ons bestaan weer zin krijgen. Wie Jezus zegt, noemt geen krachtterm, maar roept Hem aan.
God is ...een Naam. God is geen stopwoord. Geen uitroep van verbazing. Geen kreet om bij tegenslag het hart te luchten. God is de naam van de Schepper van hemel en aarde. De God die ons gemaakt heeft om Hem te dienen. Ook met onze stem. Spreek daarom vrijmoedig over God, maar gebruik Zijn Naam nooit onnodig.
Exodus 20 vers 7:
’Misbruik de naam de HEER, uw God, niet, want wie zijn naam misbruikt laat hij niet vrijuit gaan.’
Psalm 19 vers 15:
’Laten de woorden van mijn mond u behagen, de overpeinzingen van mijn hart u bekoren,
HEER, mijn rots, mijn verlosser.’
Psalm 34 vers 14:
’Behoed dan je tong voor het kwaad, je lippen voor woorden van bedrog.’
Efeze 4 vers 29:
’Laat geen vuile taal over uw lippen komen, maar alleen goede en waar nodig opbouwende woorden, die goed doen aan wie ze hoort.’
Kolossenzen 3 vers 8:
’Maar nu moet u alles wat slecht is opgeven: woede en drift, vloeken en schelden.’
1 Petrus 3 vers 10:
Immers: 'Wie het leven liefheeft en gelukkig wil zijn, moet geen laster of leugens over zijn lippen laten komen.'
Bericht laatst bijgewerkt: 19-06-2011 10:17
De problemen van vandaag draaien niet om de aantallen van de bevolking hier op de planeet. We moeten die discussie heel duidelijk onderscheiden, we zijn daar vaak erg verward over. Niet de aantallen veroorzaken het probleem maar de manier waarop we produceren en consumeren en ons organiseren op deze planeet. Het is vooral ons consumptieniveau- de manier waarop de bevolking in het rijke deel van de wereld leeft- dat de planeet schade toebrengt.
