MC De groei van schaatsijs

Bericht van: sebastiaan (bussum) , 01-02-2012 14:07 

Ijspluim beginpunt klopt wel aardig met wat ik zelf heb gemeten. Zaterdag meer dan 10cm 😉

De groei van schaatsijs
De schaatskoorts stijgt in Nederland. Op steeds meer plekken groeit er een ijsvloer en op de eerste locaties schaatsen al mensen. De groei van ijs gaat de komende dagen door. Ze is daarbij afhankelijk van een complex geheel van factoren.

Voor ijsgroei zijn verschillende factoren belangrijk. Vorst is niet het enige dat een rol speelt. Bij ijsvorming gaat het namelijk niet om de temperatuur van de lucht, maar de temperatuur van het water.

Uitstraling van warmte naar het heelal
Water kan op twee manieren haar warmte kwijtraken. Ten eerste doordat koude lucht erover stroomt. Ten tweede door het uitstralen van warmte naar het heelal. Dit laatste proces is de dominante factor.

Bij bewolkte omstandigheden wordt een groot deel van de warmte-uitstraling door de wolken weer teruggekaatst naar het aard- en dus ook het wateroppervlak. Bij heldere omstandigheden is dat niet het geval en raakt het water (zowel in vloeibare als vaste toestand) dus het snelste haar warmte-energie kwijt. Dit proces gaat ook overdag door. De zon straalt dan wel op het al dan niet bevroren water, maar naast deze zonne-instraling van warmte gaat de warmte-uitstraling naar het heelal gewoon door. Per saldo is het daardoor het beste voor ijsvorming als het helder is, ondanks de zonne-instraling overdag.

Wind
Andere belangrijke factoren voor het vormen van ijs zijn wind en luchtvochtigheid. Waait het stevig dan wordt de toplaag van het water (indien nog niet bevroren) doorgemengd. Hierdoor bevriest ze minder makkelijk, doordat het warmteverlies verspreid wordt over een dikkere laag.

Dit laatste betekent overigens ook dat als de wind na verloopt van tijd wél gaat liggen, open stukken water ineens toch heel snel dicht kunnen vriezen. Het water is immers in de voorgaande winderige periode over een dikkere (top)laag afgekoeld.

Luchtvochtigheid
Verder is de relatieve luchtvochtigheid belangrijk. Hoe minder vocht in de atmosfeer, hoe makkelijker vocht (vloeibaar of vast) verdampt. Omdat verdamping energie kost, levert een lagere luchtvochtigheid een snellere ijsgroei op. Dit effect speelt het sterkst als het er een windje staat. Dan wordt immers meer lucht per minuut aangevoerd en is de verdamping daarmee groter. Maar, zoals gezegd, als het té hard waait en het wateroppervlak nog niet is dichtgevroren, dan vertraagt dit juist ijsvorming.

Sneeuw
Sneeuw op het ijs is een vertragend element. Een sneeuwdek werkt namelijk als een isolerende deken. De lucht erboven koelt tijdens de nachten weliswaar extra hard af, maar het ijs en water eronder juist minder snel.

Lokale effecten
Verder spelen van plek tot plek lokale effecten, zoals het al dan niet aanwezig zijn van beschutting tegen de wind, overhangende bomen en bruggen, stroming in het water en de diepte van de watermassa.

Ligt water in de luwte, dan bevriest het makkelijker. Aan de andere kant kunnen (luwte veroorzakende) overhangende bomen en bruggen de uitstraling van warmte bemoeilijken, waardoor de ijsvorming juist weer trager gaat.

Staat het water stil, dan bevriest het gemakkelijker dan wanneer er stromingen in het water voorkomen. Warmere delen van het water worden dan vermengd met de al afgekoelde delen van het water of strijken langs de bevroren toplaag. Het duurt daardoor langer voordat het water voldoende is afgekoeld om (verdere) ijsvorming mogelijk te maken. Hetzelfde effect speelt bij de diepte van het water. Hoe dieper het water, hoe langer het duurt voordat het afkoelt.

Vooral deze lokale effecten kunnen betrouwbaarheid van ijsvloeren tegenwerken. Op de ene plek is het ijs een stuk dunner (of zelfs afwezig) dan op de andere plek. Daarnaast is een stevige wind natuurlijk berucht vanwege wakvorming.

Weerbericht schaatsen
De vooruitzichten voor het aangroeien van schaatsijs zijn gunstig voor de komende dagen. Tijdens de nachten vriest het matig tot streng, gedurende de middagen licht tot soms zelfs matig. Het is daarbij vaak helder. Vooral vrijdag en zondag kan ook een sneeuwbui vallen. De eerst nog stevige wind gaat uiteindelijk wat afnemen, waardoor ook veel van het hardnekkig openliggende water bevriest. Regionaal kunnen op sommige dagen wel behoorlijk verschillen in weerbeeld optreden

Zwarte, dreigende wolken worden soms uit alle hemelstreken nog door den dampkring, die ons omringt, heen gejaagd en ontbinden zich dan niet zelden in koude, somtijds met sneeuwvlokken vermengde regendroppelen of kletterenden hagel, die de ontspruitende grashalmen en de teedere bloemen, welke reeds de lagchende knopjes in den koesterenden zonneschijn ontsloten, met verwoesting dreigen; maar geen nood! achter die donkere wolken is de Lente geboren. Petronella Moens.

MC De groei van schaatsijs   ( 1866)
sebastiaan (bussum) -- 01-02-2012 14:07
IJsdiktes M-NL?   ( 956)
Floris (Haarlem) -- 01-02-2012 14:14
Dat zijn inderdaad de beste plekken. Meer ...   ( 758)
Hans (Diemen) ( -1m) -- 01-02-2012 14:19
Re : IJsdiktes M-NL?   ( 603)
Nick (Amersfoort) -- 01-02-2012 14:25
Re : IJsdiktes M-NL?   ( 529)
Gerben (Berkel en Rodenrijs) ( -6m) -- 01-02-2012 14:56
Re : IJsdiktes M-NL?   ( 754)
PaulR (Utrecht) -- 01-02-2012 14:37
Hoe zit het met het Spaarne, Floris?   ( 452)
joost (santpoort-noord) -- 01-02-2012 14:47
Re : Hoe zit het met het Spaarne, Floris?   ( 458)
Floris (Haarlem) -- 01-02-2012 14:55
Re : Hoe zit het met het Spaarne, Floris?   ( 394)
joost (santpoort-noord) -- 01-02-2012 15:01
Re : MC De groei van schaatsijs   ( 790)
Ernest (Maassluis) -- 01-02-2012 14:24
hoe is het bij jou?   ( 635)
sebastiaan (bussum) -- 01-02-2012 14:30
Re : hoe is het bij jou?   ( 575)
Robin (Spijkenisse) -- 01-02-2012 14:32
Tja,de Vlieten liggen evenwijdig aan de wind.   ( 547)
Hans (Diemen) ( -1m) -- 01-02-2012 14:41
Re : Tja,de Vlieten liggen evenwijdig aan de wind.   ( 466)
Robin (Spijkenisse) -- 01-02-2012 14:45
Re : Tja,de Vlieten liggen evenwijdig aan de wind.   ( 429)
Martijn (Vlaardingen) ( -2m) -- 01-02-2012 14:50
Re : Tja,de Vlieten liggen evenwijdig aan de wind.   ( 379)
Robin (Spijkenisse) -- 01-02-2012 15:10
Re : hoe is het bij jou?   ( 477)
Ernest (Maassluis) -- 01-02-2012 14:56