De bijzondere winter van 2019/2020: alles heeft een einde...

Bericht van: Jorge (Middelburg) , 21-11-2014 01:56 

Allereerst een samenvatting tot nu toe

December had twee gezichten, extreem zacht de eerste helft en extreem koud in de tweede helft met daarbij (lokaal) veel sneeuw.
In Januari ook twee gezichten maar zowel het zachte als koude weer was minder uitgesproken. Geen koudegolf, maar wel bijna Elfstedenijs.
Februari deed het in de eerste helft eens anders: een korte felle dooi faciliteerde uiteindelijk de Elfstedentocht op de 13e. Die was zeer zwaar door de kou, de wind en ook wat sneeuw en eindigde chaotisch, maar dat laatste lag niet aan het weer...


En zo gaan we verder: 14 februari

Veel mensen hadden na de Elfstedentocht wat ze ook na een witte kerst hebben: de sneeuw (en het ijs) mogen nu wel wegblijven. Maar Thialf besliste anders..De Koude Put, die op de 13e en 14e overtrok had een verse portie poolkou met zich meegebracht. Was de 13e mede zo koud door de krachtige wind, de 14e nam deze af en begon het op te klaren. Koude Putsneeuw is zelden overvloedig en ook nu was dit op de meeste plaatsen het geval, maar het overal aanwezig dek van 5 a 10 cm werd met 3-4 cm zeer luchtige en verse sneeuw toegedekt.

De 14e klaarde het vanuit het noordoosten op en Nieuw Beerta pakte nog net voor zonsopkomst deze opklaringen mee. -18,5 C. Uithuizermeden en Winsum (Groningen) kwamn nog tot -17,9 respectievelijk -17,0 C.

Overdag was toch te merken dat de februarizon aan kracht won. Vrijwel overal bleef het matig vriezen.

Weerfanaten, vaak nog bezig met de vele analyses op de televisie en op internet over die beruchte Tocht, werden welhaast gedwongen hun blik op de realiteit te richten.

"Tsjonge wat krijg je in deze winter toch weinig rust. Echt, ik begin er nu wel een beetje doorheen te zitten maar we kunnen er niet omheen: de wind gaat vannacht waarschijnlijk wegvallen. Dat het koud gaat worden is een eufemisme" aldus Ben uit Lelystad, die met een dichtgevroren en besneeuwd IJsselmeer voor zijjn deur op een ideale positie zat voor extreme kou.

"Ik ga vannacht door Zeeland toeren met een hutje! Zeker als het vanavond echt hard gaat" aldus een Middelburgse waarnemer "Ik verklap niet waar!"

Enkele andere "coldchasers" waren paraat, ondanks de uitputting...

Bij zonsondergang de gebruikelijke windafname en een mooi ijkpunt voor wat mogelijk was. En het waren de diepe delen van Nederland, zoals Herwijnen, Berkhout, Marknesse en Lelystad die in een kwartier het kwik 5 graden zagen dalen! (Lelystad al even -14,3). Daarna weer windtoename en er weer een paar graden bij om dan langzaam te dalen.

Ben uit Lelystad "Ik neem de gok om niet de hele nacht op te blijven, ik zet de wekker om half zeven en pak het windminimum bij zonsopgang mee. Er staat net teveel achtergrond wind..."

Een uur later werd die hoop (?) de kop ingedrukt. De geschiedenis van de 22e december leek zich toch te herhalen. Maar de lucht was nu nog droger en op 850 hPa was het ook kouder, alleen het sneeuwdek was minder dik. En de nacht ook al duidelijk wat korter natuurlijk..Hoe ging dit eindigen?

"Jongens...ik sssstaaaa hier met mijn iphone8 vlakbij KNMI Marknesse en de wind is er nu uit. Mijn autothermometer geeft al -20 C aan!" aldus de rillende regioweerman, maar ook fanatiek hobbyist, Robert om 23 uur.

We volgen de weeramateurs die niet alleen enthousiasme, maar zeker ook de broodnodige extra informatie verschaffen.


Februarirecord wankelt!

Die nacht kent drie windminima. Rond 2 uur een korter, rond 5 uur nog eentje en dan het langere windminimum bij zonsopkomst...Dat zet nu rond 6.00 uur al in! Hogedruk impulsen bij ons achter de Koude Put hebben zeker ook een rol gespeeld bij de vlakke luchtdrukverdeling die nacht.

De laagste waarden rond 2 uur waren vergelijkbaar met die op de 22e december. -24 C rond de IJsselmeerpolders, het rivierengebied (KNMI). Op het Zeeuwse Tholen nam een waarnemer -22 C waar (nieuw Zeeuws record).

Maar uitzonderlijker was toen al de kou op Terschelling: -21,5 C op een Waddeneiland!

Hierna trok de wind overal weer wat aan en liep het kwik op maar het vriest zonder uitzondering overal rond de 20 graden (maar Vlissingen KNMI -13, Vlieland -15).

Om 5 uur weer een haperende wind en nu wild op en neer gaande temperaturen. Elk zuchtje wind betekent een paar graden erbij. Windstilte en het gaat er weer af. Dit is nu pure stralingskou geworden en in steden blijft het dan ook veel warmer: -12 a -18 C op de meeste plaatsen.

Om 5.15 uur een tweet vanaf de Rhederheide die weeramateurland in vuur en vlam zet. Waarnemer Grandia meldt "-27,3 C nu, ik meld het maar want we weten wat het betekent. Ik zie ook geen station lager nu, al zouden amateurs elders ook lager kunnen meten. In 1985 op 8 januari nam ik dit ook waar...maar we gaan hier nog onder komen denk ik. We gan nu historie schrijven!"

De KNMI temperaturkaartjes slaan paars en zelfs wit uit (<-25 C, verder dan dat gaat de schaal even niet).

Dan La Grande Finale. Om 6 uur valt de wind vanuit het oosten en dan snel overal in het land grootendeels weg!

"Bam....NIEUW RECORD! Marknesse om 6.20 uur -27,6 C!"

Maar daar blijft het niet bij. Bij het vorderen van de ochtendschemer, met nu toch veel mistbanken, zal het Winterswijkse record worden verpulverd! Maar het Belgische record van Rochefort blijft intact (-30,1 C). Het Vlaamse is me niet bekend maar is vrij zeker ook om zeep geholpen.

Lelystad gaat naar -28,5 om 6.50 uur. Berkhout blijft wat achter (-27,6). Om 7.00 uur meldt Herwijnen alweer een nieuw record: -28,7 C verschijnt op de minimumkaartjes van Weerplaza.

7.10 uur een bericht van Tholen waar het onzeeuws, onnederlands hard vriest. Op het diepste punt van Zeeland noordoost van Poortvliet wordt -27,1 C gemeten om 7.14 uur! Op de Rhederheide is het minimum dan al gepasseerd met -27,7 C.

Waarnemer Lankamp meet in de Flevopolder -28,9 C.
Om 7.30 uur -29,0 te Lelystad KNMI, Herwijnen en Cabauw!

"Dat naar getallen op een beeldscherm staren zo meeslepend kan zijn he!" schrijft Miguel uit Torhout "Thermo staat hier nu op bijna 26 graden onder het vriespunt! Jammer dat het KMI nog steeds weinig bruikbaar is toch.."

Veel amateurs gooien kokend water de lucht in en jazeker: dat komt als sneeuw weer terug! Veel Snelfies worden gemaakt.

Dan snel weer naar binnen, kijken op het digitale weerstation, kijken naar het computerscherm...

Dan, om 7.50 uur wordt het absolute record gevestigd. Zuid Holland gaat ermee aan de haal: Herwijnen KNMI noteert -29,3 C.

Hierna loopt overal het kwik op. Op het internet en later in het blad De Weerspiegel duizelingwekkende getallen. Redacteurs hebben het moeilijk om te kijken wat nu de aandacht verdient omdat men anders verdrinkt in een brij van cijfers! Een reden hiervan is de zeer egale verdeling van de kou, zodat het eigenlijk overal even uitzonderlijk is.

Dus wat moet ik melden? Is dat het Herwijnense record? Natuurlijk! Zeker. Maar is -24 C op de Terschelling niet nog uitzonderlijker?
Wat te denken van -28 C te Middelburg? Of even over de grens, in Koksijde: -26 C? -24 C in Nieuw Beerta, valt dat onder het kopje "tegenvallers?"

Het is heel lastig kiezen, dus ga ik voor de makkelijkste oplossing: het was die nacht, overal, behoorlijk koud! Vooruit: nog een getal. Het absolute record, gemeten met betrouwbare apparatuur en een goede opstelling kwam uiteindelijk niet van een man, maar van een vrouwelijke waarneemster. Mevrouw Baardman uit Groot Ammers, zo lezen we in het Aprilnummer Weerspiegel, las die ochtend -29,6 C af. En daarmee bleef het record in handen van Zuid Holland.

Die dag stijgt het kwik naar -12 in de beide Vlaanderens, maar met een aantrekkende naar noordoost gedraaide wind is het de vorst op de Wadden nog net matig. Er valt weer eens een sneeuwbuitje ook...Het is wel de laatste dag dat het ergens streng en zelfs matig blijft vriezen.

15-22 februari: aanhoudend zeer koud, zonnig en droog.

Een persistent hoog blijft met de kern van 1040 hPA liggen en beweegt zich van de Shetlands naar Alborg en weer terug. Overdag wordt de zonnekracht goed merkbaar, maar het blijft veelal onder nul al hoor je her en der de term "flirten met het vriespunt" in de weerberichten.

Depressies volgen steeds een koers van Biskaye richting Balkan, als een enkele wat noordelijker trekt zien we slecht wat meer wind en wat hoge bewolking. De nachten vriest het van -7 in het zuidwesten van de Benelux tot soms -12 in het oosten (Twente -14 op de 21e).


In Europa:

De februari koudegolf is veel algemener geweest dan die van december en ook januari. Op de 6 en 7e is in Lombardije veel sneeuw gevallen door een Genualaag. Als het daar de 8e opklaart meldt Ferrara -23 C, Milaan bij 50 cm sneeuwdek -22 en Bologna -21 C.
Zelfs Noord Griekenland komt onder de -20 C uit (Kastoria).

Praag komt met een vijfdaagse reeks van onder de -20 C van 7 tot en met 11 februari, toen het bij ons lang zo koud nog niet was.

In de Alpen zijn onvoorstelbare massa's sneeuwgevallen door de depressies die vanaf de 7e steeds maar op ramkoers met die bergketen lagen. De februarirecords (7 meter) worden geevenaard en volgens sommigen verbeterd. Innsbruck komt tot -29 C op de 20e (record).

Aan de oostzeekust van Sleeswijk-Holstein waait van 17 januari tot en met 22 februari de wind constant uit oostelijke richting. Hierdoor drijft Oostzee-ijs niet aflatend de havens binnen. Kistwerken van meters hoog ontstaan en zo raken veel havens geblokkeerd!
De vijf Duitse Ijsbrekers in o.a. Willemshaven en Cuxhaven kunnen het werk niet aan. Omdat Denemarken zijn drie "Bjørn" icebrekers (sommige sinds 1981 maar op 300 dagen gebruikt) in 2014 aan Australie verkocht heeft zit de situatie er muurvast! Dat ijs zal pas eind april volledig verdwenen zijn. De kosten hiervan lopen in de honderden miljoenen euro's.

Heel de Oostzee, Kattegat, Kleine en Grote Belt liggen onder deels vast ijs. Natuurlijk liggen de Nederlandse wateren toe, maar ook de Westerschelde is nu op een poolzee aan het lijken, al is de situatie niet erg als in bijvoorbeeld 1956. Op de Noordzee drijven her en der wat ijsvelden.

In Engeland sterven veel schapen onder de sneeuw, die nu vooral meer naar het noorden is gevallen. Braemar meldt op de 28 januari 23 graden vorst, Aviemore de volgende dag dezelfde waarde. In Engeland is het Shropshire dat in februari de laagste waarde van de Britse Eilanden noteert (achter "onze koudeput") op de 16e): -24,1 C.

Maar in Lapland waren december en januari kouder, in februari zat men aan de noordkant van het hoog regelmatig met zeer zachte westenwinden.

IJsland en Groenland tekenen de warmste februari EN winter ooit op. Het is heel gebruikelijk dat het daar erg zacht is als het bij ons veel te koud is in de winter.


Het einde komt in zicht

Op de 22e verandert de situatie. Een dieper lagedruk gebied met en noordelijkere straalstroom koerst op Ierland af, het hoog beweegt zich richting Finse Golf. Bij ons wordt de wind meer OZO en trekt aan. En weer eens is de uitkomst niet zeker, al mag het voor de meeste mensen nu echt voorbij zijn. De gasrekening rijst de pan uit, de schade aan wegen wordt merkbaar, de auto's zijn vrijwel onafgebroken grijzig zwart van de pekel. Het is wel welletjes.

Zowel MeteoConsult, KNMI als onze vertrouwde weerman Jan Visser vinden het geen uitgemaakt zaak.

De laatste weer:
"Het is zeker dat een warmtefront op de 24e een serieuze aanval gaat doen. Maar die lijkt weer te gaan stranden. Ik denk boven midden Nederland, maar er is ook 200 km speling. En het spijt echt, maar het kan weer zeer gevaarlijk worden op de wegen. Ik durf te zeggen: als het niet hoeft ga maandag dan niet de weg op met de auto! Of let goed op de verwachtingen voor uw regio."

Tot teleurstelling van velen blijft ook nu de dooi (nog) buiten de deur. Weer valt er in de zuidelijke Nederlanden erg veel sneeuw (zo'n 20 cm in Gent en Antwerpen, duinen tot 1,5 meter). Zuid van de lijn Haarlem Nijmegen komt het treinverkeer stil te liggen, Brussel nationaal moet dicht. Luxemburg wordt voor de tweede keer deze winter getroffen door een ijzelramp.
Met name de streek rond de hoofdstad is zwaar getroffen, op de Oesling sneeuwt het vooral.

Op de 27e februari komt dan toch de definitieve dooiaanval op gang. Het hoog is weer naar de Balkan vertrokken, de noordelijke straalstroom breekt door en op de 29e is het overal boven nul. De overgang gebeurt zonder veel problemen. Gelukkig! Maar erg zacht wordt het niet.

Maart verloopt kouder dan een normale januari! Op de negende duikt de straalstroom weer eens zuid en krijgen we weer met vorst en sneeuw te maken (Eelde meldt drie ijsdagen en -12,0 op de 11e). Overal ligt weer sneeuw. Hierna kille regens bij noordwestenwind vanaf een veel te koude Noordzee. Op de 20e achter een depressie om zware sneeuwbuien in heel de Benelux en nog maar eens een sneeuwtapijt, dat evenwel kort blijft liggen. In Denemarken en Zuid Zweden evenwel de zwaarste sneeuwstorm van de 21e eeuw (tot dat moment)!

Ook in april nog winterse buien en ook die maand verloopt te koud, maar mei is zacht en pas dan kunnen we deze winter ook echt afsluiten.

De balans:
Een sneeuwrijke winter, die door zijn afwisseling op de grens van streng en zeer streng zat. Wintergetal in De Bilt uiteindelijk 297,3. Sneeuwdekdagen: 64, maar in andere delen van het land (Zuid Limburg) 75.
Vorstdagen: 76
Strenge vorst: 19
Ijsdagen: 39 (!)

De gemiddelde temperaturen dan:
Winter: -1,7 C. Min: -5,6 max: +2,0.

Per maand:
November: +7,5 C
December: 0,0 C
Januari: -0,9 C
Februari: -4,5 C
Maart: +2,8 C
April: + 6,7 C




De bijzondere winter van 2019/2020: alles heeft een einde...   ( 8483)
Jorge (Middelburg) -- 21-11-2014 01:56
Ik heb weer genoten.   ( 422)
Bas (Amsterdam-West) -- 21-11-2014 01:56
Re : De bijzondere winter van 2019/2020: alles heeft een einde...   ( 531)
Arnold (Wijk bij Duurstede) -- 21-11-2014 02:33
  best tegenvallend die-0.9 van januari...  
Jaap (Enkhuizen) -- 21-11-2014 06:41
Re : best tegenvallend die-0.9 van januari...   ( 334)
Jorge (Middelburg) -- 21-11-2014 08:44
Re : De bijzondere winter van 2019/2020: alles heeft een einde...   ( 351)
Martijn(Rozenburg) -- 21-11-2014 10:05
Niet zo onrealistisch   ( 283)
Jorge (Middelburg) -- 21-11-2014 12:13
Zo en nu mag het weer lente worden.... 😀   ( 251)
Pieter (Doetinchem-Vijverberg) -- 21-11-2014 10:33
Klasse verhaal   ( 288)
sebastiaan (bussum) -- 21-11-2014 10:42
Een heerlijk en prima leesbaar vierluik. 🙂 Als we deze ...   ( 244)
Hans (Diemen) ( -1m) -- 21-11-2014 17:22
Re : Bedankt Jorrit!   ( 239)
RemcoF (Amstelveen) -- 21-11-2014 22:24
  graag gedaan marco  
Jorge (Middelburg) -- 21-11-2014 23:50