Weerwoord | Re : 'klimaat-ontkenners' krijgen een tik. En terrecht! :D :)

Goede zaak dat de RK-kerk zich eens een keer progressief opstelt!

nieuwsanalyse

De milieu-encycliek Laudato si’ van paus Franciscus wordt vandaag in het Vaticaan en elders op de wereld gepresenteerd. De paus richt zich daarin uitdrukkelijk tot ‘alle mensen van goede wil’ en wijst een weg van bekering die tegelijkertijd bevrijding is.

Vaticaanstad

Paus Franciscus is ontegenzeggelijk een bevrijdingstheoloog. De in de bevrijdingstheologie ontwikkelde drie-stappenmethode ‘zien-oordelen-handelen’ geeft de basisstructuur aan van deze eerste pauselijke encycliek over onze omgang met de aarde.

In het eerste hoofdstuk beschrijft Franciscus de huidige ecologische crisis: ‘Nooit eerder hebben we ons gezamenlijke huis zo mishandeld en verwond als in de laatste twee eeuwen.’ Hij wijst op de wegwerpcultuur, de biodiversiteit, de waterproblematiek. En hij laat niet na om de ‘wetenschappelijke consensus’ te onderstrepen dat de opwarming van de aarde ‘grotendeels aan de mens’ toe te schrijven is.

Maar Franciscus zou Franciscus niet zijn wanneer hij niet de intrinsieke band tussen de milieuproblematiek en de armoedeproblematiek zou aankaarten: ‘We kunnen er niet omheen te erkennen dat een werkelijk ecologische benadering altijd een sociale benadering wordt, die de gerechtigheid in de milieudiscussie moet integreren om de roep van de armen evenzeer te horen als het klagen van de aarde.’ Immers: ‘de grootste gevolgen zullen waarschijnlijk in de volgende decennia op de ontwikkelingslanden afkomen’.

In de twee daaropvolgende hoofdstukken analyseert de paus de ecologische crisis. Na vanuit de Bijbelse boodschap te hebben gekeken hoe de aarde als schepping bekeken dient te worden en de mens niet vooral als ‘onderwerper’ van de schepping (Genesis 1: 28), maar als ‘hoeder’, presenteert hij in hoofdstuk drie het ‘technocratische paradigma’ als de centrale oorzaak.

winst

Het probleem is niet zozeer dat de mens van de natuur ontvangt, en zelfs niet dat de mens in de natuur ingrijpt. Het probleem ligt hem in het feit dat dit menselijk ingrijpen als voornaamste en uiteindelijke doel heeft om winst te maken. Volgens de paus bestaan er dan ook ‘niet twee naast elkaar staande crises, een ecologische en een sociale, maar een enkele en complexe socio-ecologische crisis’.

In de drie laatste hoofdstukken komt het aan op het handelen. Dat handelen benodigt een ‘integrale aanpak’, het besef dat ‘alles met alles samenhangt’. De paus roept op tot een ‘moedige culturele revolutie’ en geeft enkele richtlijnen ter oriëntatie die de politiek, de economie en de wetenschap betreffen.

Het is in dit deel dat het typisch Bergogliaanse accent naar voren treedt. De vier principes uit zijn programmatische apostolische schrijven Evangelii Gaudium komen in Laudato si’ terug.

(1) ‘De tijd is groter dan de ruimte’. Dat vraagt aan de politiek en aan de machthebbers om na te denken over duurzaamheid, want ‘we dragen altijd meer vrucht wanneer we pogen processen in gang te zetten dan ruimtes van macht te beheersen’. (2) ‘Eenheid is belangrijker dan conflict’, met name wanneer politiek en economie elkaar de zwarte piet toeschuiven in plaats van ‘het milieu te beschermen en de voor de zwakkeren te zorgen’. (3) ‘De werkelijkheid is belangrijker dan het idee’, zoals blijkt uit het feit dat de werkelijkheid problemen laat zien die economische en technologische ideeën pogen toe te dekken. (4) ‘Het geheel is groter dan het deel’, wat voor de paus waarschijnlijk in dit verband het belangrijkste principe is, gezien de nadruk die hij legt op het feit dat alles met alles verbonden is en moet zijn.

vijfde principe

Maar in het laatste, meer spirituele hoofdstuk, laat de paus deze vier principes uitlopen in een vijfde principe ‘dat in verschillende religieuze tradities en ook in de Bijbel aanwezig is’: ‘minder is meer’. Het is de terugkeer naar de eenvoud van het zijn boven het hebben dat de mens zijn eigenlijke menselijkheid waarborgt en hervindt. Hier blijkt hoezeer de individuele en collectieve bekering voor de paus tevens individuele en collectieve bevrijding betekent – ook voor ‘zuster aarde’.

uit de milieu-encycliek

‘Franciscus van Assisi herinnert ons eraan dat ons gemeenschappelijke huis als een zuster is, met wie we ons leven delen, en als een schone moeder, die ons in haar armen sluit. (…) Deze zuster protesteert vanwege het kwaad dat wij door het onverantwoordelijke gebruik en het misbruik van de goederen maken, die God in haar gelegd heeft.

Wij zijn in de gedachte opgegroeid dat wij hun bezitters en beheersers zijn, gerechtigd om hen te plunderen.

Daarom bevindt zich onder de meest verwaarloosde en mishandelde armen deze door ons onderdrukte en verwoeste aarde, die ‘kreunt en onder barensweeën lijdt’ (Romeinen 8: 22).

Wij vergeten dat wij zelf aarde zijn (vgl. Genesis 2: 7). Ons eigen lichaam is uit de elementen van de planeten gebouwd ; haar lucht is het die ons adem geeft, en haar water geeft ons leven en verkwikking.’ (Laudato si’ no 1 en 2)’