Toendra der lage landen
Nederland en Vlaanderen zijn inmiddels een compleet verijsde toendra geworden. En in heel Europa lijkt de 21ste eeuw verder weg dan ooit. Wij weten niet beter of overal ligt sneeuw en ijs. Deze winter blijft maar voor ongemakken zorgen en door de Nederlanders, die het allemaal tot nu toe gelaten geïncasseerd hadden, wordt er nu toch meer en meer gemopperd. Ik besluit bij een frisse -11,3, bij ono 5Bft, boodschappen doen, pak mij zo dik in dat ik me nauwelijks kan bewegen en zie dan op de ruit van de supermarkt een briefje hangen:
Als gevolg van logistieke problemen hebben wij niet altijd alle producten op voorraad. Wij hopen op uw begrip.
De Directie
Als ik door de supermarkt loop zie ik wat ze bedoelen. Er is (vandaag) geen brood. Er is geen zout. Er is maar weinig verse melk en zodra er een tray naar binnen gereden wordt, vallen de mensen erop aan alsof het oorlog is. Bloem: alleen nog huismerk. Koffie: idem. Gist: op. Pasta: bijna op. En ga zo maar door. Groenten: een sneu bloemkoolstronkje met wat zwarte plekken kost 4 euro. Improviserend doe ik boodschappen en als ik door de ruiten naar buiten kijk zie ik het vertrouwde beeld: wit poeier stuift voorbij en nauwelijks als mens herkenbare hoopjes textiel ploeteren daartegenin om de supermarkt te bereiken. De straatkrantzwerver heb ik al in geen weken gezien: hoe zou het met hem zijn? Op het parkeerterrein staan BOA’s dapper bonnen uit te schrijven voor ‘verkeerd geplaatste’ blauwe schijven. Volgens mij ligt de mijne keurig in het gelid, op de juiste tijd gedraaid maar met deze pennenlikkers weet je het nooit zeker. Mijn boete (€ 90) voor een ‘niet geheel recht liggende blauwe schijf’ ligt me nog vers in het geheugen.
Meer sneeuw
Op de weerkaarten dringt het lagedruksysteem uit de Middellandse Zee steeds verder op. Met het opdringen nemen de sneeuwkansen aanzienlijk toe, en de wind zal nóg verder aantrekken. De vraag is even, hoe ver naar het Noorden de storing zal komen en wat dat betekent voor het elfstedenijs, maar in het Schaatsjournaal, dat nog steeds elke dag wordt uitgezonden, doet men daar niet moeilijk over: de ijsdikte is overal minstens 45 cm en eventuele sneeuw kan gemotoriseerd verwijderd worden.
Dat dikke ijs zorgt ook voor een vrolijke en unieke nooit: het lijkt erop dat er, voor het eerst sinds 1963 een IJsselmeerrally wordt uitgezet. Een parcours van door de sneeuw geploegde wegen doet verschillende steden aan het IJsselmeer aan: Workum, Stavoren, Enkhuizen, Medemblik en weer terug. Daartoe moet het eerst nog een stevige week doodvriezen maar dat lijkt geen probleem de zijn. Het water van het IJsselmeer is nu zo onderkoeld dat de centimeters ijs eraan vliegen.
Weerwoord
“Jongens, letten we even op die Genuadepressie” vraagt iemand. “Die kan een behoorlijke sneeuwdump achterlaten lijkt me zo."
“Wordt nix” denkt Leiden. “Schiet onderdoor of deactiveert”
“Vergeet dat koudeputje in het noordoosten niet jongens en meisjes” zegt Seppie. “Die ligt ook op ramkoers. Zou mooi zijn als die twee weer boven onze hoofden op elkaar botsten”
“Liever niet” roep ik. “Ik wil nou wel eens die tocht zien”
Weerwoord is weer levendig geworden, omdat iedereen de winter nou wel voldoende ervaren heeft. En we hebben het weer over het weer. Zo speculeren we wat er ná de potentiële sneeuwdump te gebeuren staat: we komen dan zo te zien in een soort hogedruk-niemandsland met nauwelijks stroming. De bovenluchttemperaturen zijn gruwelijk laag. Zou het kraakverse kouderecord er weer aan gaan? Zou dat kunnen?
Met het wegvallen van de ijskoude oostenwind zou het voor het gevoel iets aangenamer worden, zodat de toertochten, die in heel Nederland zijn uitgezet, nu ook wat meer bezocht worden. Het Schaatsjournaal laat voornamelijk beelden zien wat lege ijsvlaktes en sculpturen van sneeuw en ijs, gevormd door de wind. De programmalengte is ook ingekort naar 10 minuten en vanaf volgende week heet het ‘Het Winterjournaal’ waarin al het winter-gerelateerde nieuws behandeld zal worden.
It giet oan
Dan neemt, toch nog onverwacht, het bestuur van de Vereniging Friesche Elfsteden een dapper belsuit: de wedstrijd en de toertocht worden van elkaar losgekoppeld. De druk van de publieke opinie is niet te weerstaan en dus spreekt de voorzitter op de avond van 24 januari de legendarische woorden. De wedstrijd zal op 28 januari van start gaan. Een eventuele toertocht wordt op 31 januari gepland. Het ziet ernaar uit dat we dan in een iets ‘zachtere’ fase terechtkomen, maar noem het maar zacht, met maxima rond -5.
De media slaan nu compleet op tilt en werkelijk iedereen heeft zijn mening klaar over de besluiten van het bestuur (‘Lafaards’, ‘wijs besluit’, ‘pragmatisch’ etc), maar in het algemeen is men opgelucht. Ja, in de marge zijn er wat beroepsmopperaars (’Een zuiver nationalistisch, blank en racistisch evenement’ volgens een artikel in de Volkskrant) maar toch is vrijwel heel Nederland opgetogen over dit leuke nieuws. Mijn elfstedenvriend (die met de afstandsbedieningvormige eeltplek op zijn buik) is nu helemáál in paniek en probeert 15 jaar liggend bestaan in een week weg te trainen, met maar matig succes. Maar ik vind het wél dapper en ik houd 31 januari vrij om een ’team A-T’ te regelen dat hem kan ondersteunen.
Het KNMI geeft de volgende verwachting uit:
“Overdag strenge, ’s nachts zeer strenge vorst bij een krachtige oostenwind. Morgenavond van het zuiden uit mogelijk enige tijd langdurige sneeuwval bij tempering van de vorst tot meest matige vorst en een naar zuidoost draaiende wind. In het noorden en noordoosten soms pittige sneeuwbuien. Later iets rustiger weer en opnieuw daling van de temperatuur, vooral in de nacht.
Die avond horen we op het Journaal dat er een grote stroomuitval in Duitsland dreigt, met mogelijk gruwelijke gevolgen. We houden ons hart vast. Hier werkt alles gelukkig weer en ach: we zijn toch niet van suikergoed?
Nederland en Vlaanderen zijn inmiddels een compleet verijsde toendra geworden. En in heel Europa lijkt de 21ste eeuw verder weg dan ooit. Wij weten niet beter of overal ligt sneeuw en ijs. Deze winter blijft maar voor ongemakken zorgen en door de Nederlanders, die het allemaal tot nu toe gelaten geïncasseerd hadden, wordt er nu toch meer en meer gemopperd. Ik besluit bij een frisse -11,3, bij ono 5Bft, boodschappen doen, pak mij zo dik in dat ik me nauwelijks kan bewegen en zie dan op de ruit van de supermarkt een briefje hangen:
Als gevolg van logistieke problemen hebben wij niet altijd alle producten op voorraad. Wij hopen op uw begrip.
De Directie
Als ik door de supermarkt loop zie ik wat ze bedoelen. Er is (vandaag) geen brood. Er is geen zout. Er is maar weinig verse melk en zodra er een tray naar binnen gereden wordt, vallen de mensen erop aan alsof het oorlog is. Bloem: alleen nog huismerk. Koffie: idem. Gist: op. Pasta: bijna op. En ga zo maar door. Groenten: een sneu bloemkoolstronkje met wat zwarte plekken kost 4 euro. Improviserend doe ik boodschappen en als ik door de ruiten naar buiten kijk zie ik het vertrouwde beeld: wit poeier stuift voorbij en nauwelijks als mens herkenbare hoopjes textiel ploeteren daartegenin om de supermarkt te bereiken. De straatkrantzwerver heb ik al in geen weken gezien: hoe zou het met hem zijn? Op het parkeerterrein staan BOA’s dapper bonnen uit te schrijven voor ‘verkeerd geplaatste’ blauwe schijven. Volgens mij ligt de mijne keurig in het gelid, op de juiste tijd gedraaid maar met deze pennenlikkers weet je het nooit zeker. Mijn boete (€ 90) voor een ‘niet geheel recht liggende blauwe schijf’ ligt me nog vers in het geheugen.
Meer sneeuw
Op de weerkaarten dringt het lagedruksysteem uit de Middellandse Zee steeds verder op. Met het opdringen nemen de sneeuwkansen aanzienlijk toe, en de wind zal nóg verder aantrekken. De vraag is even, hoe ver naar het Noorden de storing zal komen en wat dat betekent voor het elfstedenijs, maar in het Schaatsjournaal, dat nog steeds elke dag wordt uitgezonden, doet men daar niet moeilijk over: de ijsdikte is overal minstens 45 cm en eventuele sneeuw kan gemotoriseerd verwijderd worden.
Dat dikke ijs zorgt ook voor een vrolijke en unieke nooit: het lijkt erop dat er, voor het eerst sinds 1963 een IJsselmeerrally wordt uitgezet. Een parcours van door de sneeuw geploegde wegen doet verschillende steden aan het IJsselmeer aan: Workum, Stavoren, Enkhuizen, Medemblik en weer terug. Daartoe moet het eerst nog een stevige week doodvriezen maar dat lijkt geen probleem de zijn. Het water van het IJsselmeer is nu zo onderkoeld dat de centimeters ijs eraan vliegen.
Weerwoord
“Jongens, letten we even op die Genuadepressie” vraagt iemand. “Die kan een behoorlijke sneeuwdump achterlaten lijkt me zo."
“Wordt nix” denkt Leiden. “Schiet onderdoor of deactiveert”
“Vergeet dat koudeputje in het noordoosten niet jongens en meisjes” zegt Seppie. “Die ligt ook op ramkoers. Zou mooi zijn als die twee weer boven onze hoofden op elkaar botsten”
“Liever niet” roep ik. “Ik wil nou wel eens die tocht zien”
Weerwoord is weer levendig geworden, omdat iedereen de winter nou wel voldoende ervaren heeft. En we hebben het weer over het weer. Zo speculeren we wat er ná de potentiële sneeuwdump te gebeuren staat: we komen dan zo te zien in een soort hogedruk-niemandsland met nauwelijks stroming. De bovenluchttemperaturen zijn gruwelijk laag. Zou het kraakverse kouderecord er weer aan gaan? Zou dat kunnen?
Met het wegvallen van de ijskoude oostenwind zou het voor het gevoel iets aangenamer worden, zodat de toertochten, die in heel Nederland zijn uitgezet, nu ook wat meer bezocht worden. Het Schaatsjournaal laat voornamelijk beelden zien wat lege ijsvlaktes en sculpturen van sneeuw en ijs, gevormd door de wind. De programmalengte is ook ingekort naar 10 minuten en vanaf volgende week heet het ‘Het Winterjournaal’ waarin al het winter-gerelateerde nieuws behandeld zal worden.
It giet oan
Dan neemt, toch nog onverwacht, het bestuur van de Vereniging Friesche Elfsteden een dapper belsuit: de wedstrijd en de toertocht worden van elkaar losgekoppeld. De druk van de publieke opinie is niet te weerstaan en dus spreekt de voorzitter op de avond van 24 januari de legendarische woorden. De wedstrijd zal op 28 januari van start gaan. Een eventuele toertocht wordt op 31 januari gepland. Het ziet ernaar uit dat we dan in een iets ‘zachtere’ fase terechtkomen, maar noem het maar zacht, met maxima rond -5.
De media slaan nu compleet op tilt en werkelijk iedereen heeft zijn mening klaar over de besluiten van het bestuur (‘Lafaards’, ‘wijs besluit’, ‘pragmatisch’ etc), maar in het algemeen is men opgelucht. Ja, in de marge zijn er wat beroepsmopperaars (’Een zuiver nationalistisch, blank en racistisch evenement’ volgens een artikel in de Volkskrant) maar toch is vrijwel heel Nederland opgetogen over dit leuke nieuws. Mijn elfstedenvriend (die met de afstandsbedieningvormige eeltplek op zijn buik) is nu helemáál in paniek en probeert 15 jaar liggend bestaan in een week weg te trainen, met maar matig succes. Maar ik vind het wél dapper en ik houd 31 januari vrij om een ’team A-T’ te regelen dat hem kan ondersteunen.
Het KNMI geeft de volgende verwachting uit:
“Overdag strenge, ’s nachts zeer strenge vorst bij een krachtige oostenwind. Morgenavond van het zuiden uit mogelijk enige tijd langdurige sneeuwval bij tempering van de vorst tot meest matige vorst en een naar zuidoost draaiende wind. In het noorden en noordoosten soms pittige sneeuwbuien. Later iets rustiger weer en opnieuw daling van de temperatuur, vooral in de nacht.
Die avond horen we op het Journaal dat er een grote stroomuitval in Duitsland dreigt, met mogelijk gruwelijke gevolgen. We houden ons hart vast. Hier werkt alles gelukkig weer en ach: we zijn toch niet van suikergoed?
Bericht laatst bijgewerkt: 01-11-2016 17:01
Alles kan. Elke keer weer. Gratis Weerwoord-download: Boek: De Gruwelijke Winter
