Het jaar 1976 wordt vaak genoemd als het om warme en vooral droge zomers gaat. Ook dit jaar heb ik 1976 al voorbij zien komen. Bovendien komen mijn herinneringen aan 1976 spontaan op nu de zomer weer erg droog dreigt te worden en tot nu toe al zeer warm is. (Ik reken de zomer vanaf 1 juni en voor het warmtegetal vanaf 1 mei)
Een overeenkomst tussen dit jaar en 1976 is ook de zware nachtvorst aan het eind van april. Eergisteren werd ik aan 1976 herinnerd door het binnendringen van warmere lucht bij wind van zee. Het was ook een azoren-uitloper die toen op 21 juni het startsein gaf voor de superhittegolf. Op die hittegolf kom ik later terug. Mijn beschrijvingen zijn genoteerd in Schiedam en omgeving.
Ik heb geen logboek of eigen waarnemingen van temperatuur; ik ga af op mijn herinneringen en vul dat aan met gegevens van het KNMI. De eerste herinnering is de nachtvorst van 29 april. Die is dit voorjaar al vaker genoemd; in een groot deel van Duitsland en een deel van Nederland werd lichte tot matige vorst gemeten met aan de grond plaatslijk strenge vorst. Tijdens een excursie in Duitsland rond 8 mei vernam ik van iemand uit de land- en tuinbouwwereld hoe rampzalig die nachtvorst geweest was.
Opvallende herinnering is de enorme warmte die kort na die nachtvorst volgde; temperaturen tot 30 graden met in De Bilt van 6 t/m 10 mei maxima boven 25 graden. Geen hittegolf omdat er maar één dertiger in zat. De rest van mei en juni tot aan de 21-ste verliepen niet spectaculair. Wel was het toen al droog en kwamen enkele mooiweerperioden voor met op 9 juni 31,0 in De Bilt. Tot en met de 19-ste was het junigemiddelde in De Bilt 15,8. Hier loopt dit jaar met 17,6 al behoorlijk voor. Of dat zo blijft? Waarschijnlijk niet.
Helder voor de geest staat me nog 20 juni 1976. Een koude dag met langdurig regen, uitgerekend op de dag dat ik met een paar vrienden de havens in Europoort bezocht. De Bilt perste er 14,1 uit als maximum en dat is voor 20 juni flink onder de maat. De zomer leek ver weg.
Toen kwam 21 juni; bij een zacht briesje uit het westen trok de lucht in de loop van de ochtend open en het voelde in de junizon meteen warm aan. Alsof de zomer inbrak en ik herinner me dat ik bijzonder sterk ervoer dat er iets bijzonders stond te gebeuren. En dat bijzondere gebeurde ook: vanaf die dag nam de warmte toe om ongeveer drie weken te blijven met nauwelijks regen. Op 22 juni noteerde het zuidoosten van het land de eerste zomerse dag en op 23 juni volgde de rest met ook in De Kooy de zomerse waarde van 26,5.
Tropische temperaturen konden onder het regiem van een hogedrukgebied, meer een uitloper van het Azorenhogedrukgebied, niet uitblijven. Op de meeste plaatsen werd op 24 juni de eerste dertiger gemeten en er volgden er meer. Op de meeste plaatsen kwamen de maxima t/m 28 juni boven de 30! Ook De Kooy deed een keer mee met 30,0 op 26 juni. De landelijk hittegolf (waarden De Bilt) was een feit op 27 juni met meteen al 4 tropische dagen. En het einde van het warme zomerweer was nog niet in zicht, speciaal niet in het zuidoosten van het land waar het eind van de serie tropische dagen nog lang niet bereikt was.
Was Nederland verrast door deze hitte? Eigenlijk nog niet in deze fase (28 juni) want de voorgaande zomer had een hittegolf van 18 (!) dagen laten zien. Dat jaar 1975 was de grote verrassing na een lange periode zonder zeer warme zomers en zonder hittegolven. De laatste hittegolf voor 1975 dateerde van 1950. In die lange tussenliggende periode kwamen relatief veel koele zomers voor. Het jaar 1959 sprong eruit met uitzonderlijk veel mooi en droog weer, maar ook zonder hittegolf. Het jaar 1969 sprong er ook uit en werd als een warme zomer ervaren. Ook toen geen hittegolf; een warmtegetal van 115, wat voor die tijd , gezien de ervaringen van bijna 20 jaar erg hoog was. De verrassing in 1975 was vooral de extreem lange hittegolf van 18 dagen van 19 juli t/m 25 augustus.
Op 28 juni veranderde er een kleinigheid in de luchtstroming. Er vormde zich een afzonderlijke kern van hoge druk boven de Noordzee. Daardoor kwam de weg vrij voor drogere en iets koelere lucht vanuit het noordoosten. Nadat we dagenlang gezucht hadden onder tropische hitte met teruglopende zichten, dus vuiler wordende lucht, veranderde het weer zonder dat er bewolking of regen aan te pas kwam. Op 29 juni was het ineens aangenaam zomerweer met spectaculair heldere lucht. In Rotterdam 25,0 als maximum. Een verademing was dat en prachtig om te zien. In De Kooy zakte het maximum terug tot 21,1 en De Bilt kwam aan 26,5. En Maastricht? Vliegveld Beek had een maximum van 30,2 dus opnieuw tropisch! De hittegolf duurde voort. Het hogedrukgebied bleef stationair, net ten noorden van ons land.
Hoe 1976 verder ging komt in een volgende post aan de orde. (Wordt morgen of overmorgen vervolgd)
Groet,
Cees
Hieronder de reanalyse van Wetterzentrale van 1 juli 1976. De zomer zit "gebakken"
