Leken we de afgelopen maandag nog op een rustig weekje winterweer af te stevenen, vandaag, woensdag, ziet dat er totaal anders uit. Waar GFS al een paar runs op hintte wordt nu ook door EC ondersteund en de ontwikkeling zal ongeveer als volgt zijn:
Het Scandinavische hoog zal zich westwaarts verplaatsen en fuseren met een nieuw, vanuit de pool ondersteund, Groenlands hoog. Daarmee komt de weg vrij voor een diepe en ijskoude depressie die, als de je kaart van het noordelijk halfrond bekijkt, eigenlijk zo’n beetje de pool is overgestoken. Via Finland en de Oostzee koerst die diep-paarse bel wéér op onze regionen af, en de overgang van koud naar veel kouder weer zou spectaculair moeten verlopen met sneeuw, veel wind en andere ongemakken. Deze koude depressie zou boven Noord-Frankrijk stuklopen en als koudepoel blijven liggen. Er achter zou De Beer zich ermee gaan bemoeien: die ligt al weken boven Siberië klaar en lijkt nu, diep in februari, zijn klauwen richting Europa te gaan uitslaan. De Beer is een enorm hogedrukgebied van soms 1060 hPa gevuld met zware, droge en intens koude lucht. Het hele systeem zou zich westwaarts moeten verplaatsen zodat we, na de mogelijke zóveelste sneeuwstorm, opnieuw in de diepst denkbare wintertoestanden zouden belanden onder een stilstaand en afkoelend hogedrukgebied .
De vijfdaagse van het KNMI is dan ook snel veranderd en niet misselijk:
do vr za zo ma tx -5 -6 -5 -4 -6 tn -8 -12 -11 -13 -13 wind no3 no 7 o 6 o 3 o 3 neerslag 40% 90% 70% 30% 20%
Inslaan
In de media breekt meteen een hijgerige rel uit: moet de toertocht nou wel of niet doorgaan? Maar het Elfstedenbestuur hakt vandaag nog de knoop door en de tocht wordt, gezien het verwachte weer, opnieuw en tot nader order uitgesteld. Ik denk dat dat een wijs besluit is want hoewel we deze winter al flink wat gewend zijn geraakt, zijn we óók kwetsbaar geworden als land: alles doet het weliswaar, maar het is nét aan. Er hoeft maar iets te gebeuren en alles staat weer stil, zonder dat we over dezelfde reserves beschikken als, zeg, twee maanden geleden.
Ik besluit in elk geval op een rustig moment naar de supermarkt te gaan om het nodige in te slaan: pasta, tomaten in blik (veel), kaas, chocola, 5 pakjes boter, meel, gist, spiritus, zout, kaarsen, 5 broden (die leg ik gewoon buiten bij wijze van diepvries) en veel vlees- en groenteconserven. En een fles jenever. Mijn hele achterbak is vol met drie klapkratten. Mijn voorraadkast puilt werkelijk uit, maar dat zal me een biet wezen. Zoals mijn schoonmoeder zegt: ‘beter méé verlegen dan óm verlegen’. En zo is het. Dit keer ben ik voorbereid.
Op donderdagavond vliegt Weerwoord zichzelf in de haren over het verloop en de koers van de op ons afdenderende depressie en de gevolgen ervan “Je denkt toch niet” relativeert Leiden, “Dat ik verwacht hier aan de voorkant van mijn huis ook maar één vlokje te zien?”. Frank zegt ‘bang’ te zijn voor het naderende geweld. Als je de treksnelheid van het systeem ziet én het geweld waarmee het gepaard gaat kan ik daarin meegaan. Ik baal als een stekker van m’n glij-ijs (het lijkt wel alsof het niet mág in de 21ste eeuw, mopper ik) maar ik ben als weerfreak wel gefascineerd door wat er gaat gebeuren. Seppie voorziet ‘minstens een meter sneeuw en sneeuwduinen tot 4 meter hoog bij -15’.
Alarm?
’s Avond krijg ik – voor het eerst – een NL-alert op m’n telefoon binnen. Het bericht luidt: “Zwaar weer op komst. Zet uw televisie of radio aan”. Hogelijk verbaasd doe ik dat, en ik zie een stilstaand beeld van een bevroren hofvijver, met eroverheen de tekst: ‘Over enkele ogenblikken volgt een belangrijke mededeling’. Mijn geest begint te razen. Is er oorlog? Een aanslag geweest? Iets anders? Nee het gaat natuurlijk over het weer! Mijn vrouw en dochter en ik kijken naar dat stilstaande beeld en dan begint de uitzending.
In het begin gaat het mis, want we zien een jongedame de lok van de Minister-President van zijn voorhoofd kammen en met een sponsje zijn voorhoofd deppen. Dan weer die Hofvijver, maar dan begint het. We zien een serieus kijkende Rutte, die diep adem haalt en begint.
“Beste Nederlanders, beste bewoners van ons mooie land. Deze uitzonderlijke winter heeft al veel van u gevraagd. Ook heeft deze winter een groot gevoel van saamhorigheid teweeg gebracht. Dat laat zien hoe wij Nederlanders zijn en waar wij zo goed in zijn: samenwerken. Sámen (hij maakt een duwend gebaartje) zullen we ook de komende dagen moeten doorstaan. Naar ik begrijp van onze weerkundigen zal de komende 48 uur opnieuw in het teken staan van zware winterse ontberingen. Uw regering doet wat zij kan, maar zij kan niet overal zijn. Er zal schade zijn, er zullen ongemakken zijn. De afgelopen maanden hebben een zware wissel op ons land getrokken. Toch zal ook dit nieuwe feit ons er niet onder krijgen. Ik vertrouw erop dat we sámen (weer dat duwende gebaar) ervoor zullen zorgen dat het leed zo makkelijk mogelijk te dragen zal zijn. Weest elkaars hoeder. Check uw buren en familieleden. Zorg dat u uw voorraden op peil heeft. Ga niet onnodig de weg op, en houd een radio bij de hand. Onze wapenspreuk is niet voor niets: je maintiendrai – ik zal handhaven. Ik verwacht niet anders, dan dat wij deze oer-oude spreuk in deze barre tijden gestand zullen doen…”
En dan weer dat beeld van de Hofvijver. Er achteraan komt meteen een veel te blije en opgetogen Gerrit Hiemstra met een bijzonder weerbericht, waarin hij uitlegt wat er verwacht wordt: een sneeuwstorm die tot 36 uur kan aanhouden. Daarbij een storm uit het noord-noordoosten. De verwachte neerslaghoeveelheden variëren van 20 cm tot 40 cm, maar het zal vooral de harde wind én de rap dalende temperatuur zijn die het onmenselijk bar zullen doen aanvoelen. Hij drukt ons op het hart om vooral binnen te blijven (dat maak ik zélf wel uit, roep ik opstandig naar de TV) en het nieuws te blijven volgen. Vanaf morgen, vrijdag 09:00 uur ongeveer wordt het enorme systeem in Groningen verwacht, waarna het vertragend over het land zou trekken. Er wordt voor het noordoosten oost 8 tot 9 verwacht bij temperaturen dalend tot -9. Voor het midden van het land wordt iets minder wind verwacht (‘maar toch nog uitschieters tot 7 Beaufort hoor!’ roept een van opwinding stuiterende Hiemstra), maar wel weer meer neerslag. Ik zet de TV maar uit, klap de laptop open maar, ziende de ontploffing op twitter en andere sociale media en de meteen uitbrekende ruzies op Weerwoord, weer snel dicht. Mijn plan voor morgen: als het echt bar wordt water maar weer aftappen en hoofdkraan dicht. Bad wel eerst tot de rand vullen met water. Ontbrekende voorraden inslaan. Proberen nog wat werk te doen (een deadline is al 4 keer verschoven omdat er nauwelijks tijdschriften worden gedistribueerd maar aan mij zal het nu niet liggen) en dan wachten.
Ik beken eerlijk dat ik het ook héél, héél spannend vind allemaal. Het is dus niet zozeer het extreme weer, als wel de combinatie met de uitgeputte voorraden her en der die deze uitzonderlijke situatie hebben gecreëerd. Binnen zoemt de verwarming en de haard knappert. Buiten is het donker en lekker koud maar gewoon: met -6,8 best te hebben. Het waait nauwelijks. Er is niets dat doet vermoeden dat er morgen iets groots gaat gebeuren, en dus ga ik eerst nog in een ziedend heet bad liggen nu het nog kan, en dan naar bed.
.