In de periode eind mei - begin juni ben ik samen met een aantal amerikanen gaan stormchasen op de Great Plains. Na 1998, 2000 en 2001 was dit de vierde keer dat ik daar naar toe ben gegaan. Ging ik in 2000 en 2001 nog met m'n neef als chase-partner, dit keer dus in georganiseerd groepsverband.
Ook besloot ik wat later te gaan dan ik eerder heb gedaan. De statistische kans op tornado's is halverwege mei het grootst, echter de meest fotogenieke supercells zijn vaak weggelegd voor de periode eind mei tot half juni en dan vaak ook nog eens op de High Plains waar het landschap mooier en weidser is.
Dit bleek achteraf gezien geen slechte keuze. Tot ca. 10 mei gebeurde er nauwelijks wat in Tornado Alley, daarna kwam het seizoen toch wat op gang, niet wat betreft het aantal tornado's, maar wel wat supercells betreft.
zondag 27 mei 2018: supercells in west-Kansas en noordoost-Colorado
De eerste chase-dag was het meteen raak. We reden van Oklahoma City naar het westen van Kansas, waar we de eerste onweersbuien zagen. Deze werden snel "severe warned", maar echt langdurige rotatie vertoonden ze niet, bovendien trokken de buien redelijk snel noordwaarts, zodat we meer in de auto zaten dan dat we ze rustig konden bekijken. In de avond kwamen we in de omgeving van Goodland, KS aan en daar kregen we zicht op een veelbelovende bui boven het noordoosten van Colorado. In het plaatsje Kanorado, nabij de staatsgrens, stopten we en zagen een schoolvoorbeeld van een 'spaceship' supercell:
Ook in het donker ging de bui er met veel geknipper mee door, met onder de midlevel-meso een wallcloud die bijna over de grond leek te slepen:
maandag 28 mei 2018: landspouts en tornado in noordoost-Colorado
SPC had voor deze dag een 10% tornado-risk voor noordoost-Colorado uitgegeven. Dit is aanzienlijk en de verwachtingen waren dan ook hoog gespannen. De eerste buien zouden op nadering van een bovenluchttrog boven de Rocky Mountains gaan ontstaan en wanneer deze konden tappen uit de warmere en vochtiger grenslaag boven de High Plains moesten deze gaan exploderen.
We bevonden ons in Goodland, KS en hoefden niet ver te rijden. We hingen wat rond In Burlington, CO samen met een aantal andere chasers, wachtend op de dingen die gingen komen. Toen de onweersbuien eenmaal ontstonden was het eerst nog lastig om de juiste uit te kiezen. Radar was hierbij een goede hulp. Uiteindelijk reden we noordwaarts waar een bui die eerst noordoostwaarts trok, over een west-oost liggende outflow boundary naar het oosten gingen afbuigen. Toen we al vlakbij deze bui waren, zagen we in het zuidwesten op een langgerekte congestuslijn (dit was de outflow-boundary) een landspout ontstaan. Hier gingen we op af ! De landspout lostte echter snel op, maar toen we wat dichterbij gekomen waren ontstonden er nieuwe spouts, eerst vaag , maar toen ze stof begonnen op te zuigen werden ze veel beter zichtbaar. Dit was fantastisch om te zien:
Meer dan 10 minuten konden we van deze windhozen genieten, voordat de outflow van de naderende supercell hen de das om deed. Het begon te regenen en een erg groene lucht naderde vanuit het westen: tijd om ons te verplaatsen. Een kwartier later hadden we zicht op een wallcloud, deels 'rainwrapped', waarbij zich even later weer een slurf vertoonde. Deze trok zo'n mijl van ons vandaan in zuidoostelijke richting en was een halve minuut aan de grond: tornado dus !
Technisch niet de beste foto van de reeks, maar met een coolpix camera heb ik van achter glas, ook dit moment weten vast te leggen:
Na dit geweld bleven we de cel volgen. Echter, outflow begon de inflow te domineren, en er ontstond vrij snel een buienlijn waar geen echt bijzondere dingen meer gebeurden. Toch waren we zeer tevreden over deze dag met in totaal 4 landspouts en 1 tornado op de teller.....
dinsdag 29 mei 2018: HP supercell in noordwest Oklahoma
Een koufront had een groot deel van de Plains vanuit het noordwesten schoongeveegd, dus moesten we voor activiteit naar het zuiden. We zetten koers naar noordwest-Texas / west-Oklahoma, wat een aantal uren rijden betekende. In de Oklahoma panhandle schoten al vroeg in de middag de eerste torens omhoog en bij nadere analyse bleek dat we daar eigenlijk al goed zaten. Nabij Buffalo, OK begonnen we een cel te volgen, en dit bleek later de bui te worden, waar we ons urenlang mee zouden bezig houden.....
Zoals wel vaker bij grote onstabiliteit & flinke windschering duurde het lang voordat de supercell zich goed organiseerde. We konden het hele proces van eerste 'lowering' tot wallcloud goed volgen.
Pas toen de RFD in het spel kwam, gingen de ontwikkelingen plotseling heel snel: binnen een paar minuten tijd veranderde het aanzicht van de supercell dramatisch:
Op de vorige foto zijn een aantal duidelijke kenmerken van een supercell te zien:
Wat meer in detail en iets later:
Het begon te spetteren en af en toe sloeg er een bliksem buiten de neerslag achter ons in. Sommige kwamen gewoon vanuit het aambeeld naar beneden zetten, CG+ dus. Tijd om te vertrekken.
Nabij het plaatsje Freedom was er een gigantische chasers-convergentie, van ik denk wel 100 chase-voertuigen. Wij stopten op een zijweggetje, waar we zagen dat onze bui was getransformeerd in een geweldige HP-supercell met een prachtige groenblauwe RFD:
Toen 'het beest' dichterbij kwam, maakten we dat we weg kwamen omdat er vrijwel zeker grote hagel in zou zitten. Dit bleek te kloppen: in de stormreports werd er hagel met een doorsnede van 2.75 inch (7 cm) gemeld. Hierna verloor de cel aan structuur, maar her-organiseerde zich vervolgens weer. Dit gebeurde wel een paar keer.
Ook bracht de supercell nog een kortdurende tornado voort, met enige schade in Waynoka. Deze werd door het rainwrapped karakter van de HP cell door ons en de meeste andere chasers gemist.
Toen het donker begon te worden namen we afscheid van de bui:
woensdag 30 mei 2018: supercell in de Texas panhandle
Op deze vierde achtereenvolgende chase-dag werd er ook weer het één en ander verwacht. We vertrokken uit Enid, OK naar het uiterste westen van de staat Oklahoma. Toen we daar aankwamen ontstonden de eerste buien door zogenaamde upslope-flow boven het Raton-gebergte. We reden eerst nog even door een fantastisch western landschap naar het uiterste noordwesten van New-Mexico, maar de buien hier organiseerden zich al snel tot multicells. Verder naar het zuiden toe zag het er beter uit, dus weer terug naar de Oklahoma panhandle, waar al betere organisatie plaats vond. Op de volgende panno is al een mooie updraft zichtbaar, waar naast ook vele venijnige CG's insloegen.
Dit was nog niet de bui die wij zochten, we gingen naar de uiterst zuidelijke punt van deze lijn met buien, waar zich volgens de radar een oostwaarts trekkende bui met rotatie bevond. Deze bui werd na een woeste rit over zandwegen en een stevige wind met tumbleweeds, in het uiterste noorden van de Texas panhandle, de Rita Blanca National Grasslands, onderschept:
Soms is het de moeite waard om juist iets van de bui vandaan te zitten om mooie dingen te zien. Voor een tankstop moesten we een paar mijl naar het zuiden afbuigen, vanwaar we in Stratford, TX een mooi zicht op de supercell hadden. Alleen met een 8 mm lens (12mm cropsensor) kon ik de hele meso in het vizier krijgen:
Ook werd er toen een lensvormige wallcloud zichtbaar, met daaronder een kleine lenticularis:
We zetten de achtervolging weer in, maar dat bleek niet makkelijk door het dunne wegennetwerk in dit deel van Texas. Met moeite wisten we buiten de zware neerslag te blijven en kwamen in het gebied met die typisch ruige plaatsnamen die die je in het oosten van de Texas panhandle aantreft: Gruver, Shamrock, Spearman, Borger.
We kwamen uiteindelijk uit bij het plaatsje Gruver, waar onze moeite beloond werd met fantastische kleuren door het licht van de laagstaande zon.....
De volgende dag was een reisdag, waarbij we nog wel even stopten bij Monument Rocks in Kansas. Door de hoogstaande en felle zon geen goed fotoweer, maar toch erg mooi om te zien. Zo'n lokatie lijkt me wel goed geschikt voor bliksemfotografie......
vrijdag 1 juni 2018: mammatus en bliksemshow in Nebraska
Vanuit North-Platte in Nebraska reden we door de mooie sandhills naar het noorden en later oosten. Halverwege de middag ontstonden hier, in noord-centraal Nebraska, de eerste buien. Deze vertoonden voor een tijdje rotatie, maar bleken elkaar toch te veel in de weg te zitten, wel zagen we een grootste CG-barage met vooral onvertakte ontladingen. Vervolgens gingen we op hageljacht en zochten met opzet in het plaatsje Bassett een overdekte garage op en lieten de onweersbui met hagel (tot 4 cm doorsnede) over ons heen komen. Daarna trok de lucht open en kregen we prachtige mammatus te zien:
Meer dan 3/4 deel van de lucht was bedekt met mammatus, werkelijk waanzinnig. De elektriciteit in de lucht was te voelen: zelfs zo dat je haren recht overeind gingen staan..... Gelukkig kwam het niet tot een nabije blikseminslag.....
Omdat we nog aan bliksemfotografie wilden doen, vervolgden we na een tijdje onze weg in oostelijke richting, om de buien weer in te halen. We moesten echter gewoon na 20 minuten rijden gewoon weer uit de auto omdat de mammatus nog fraaier was geworden en nu ook erg mooi begon te kleuren in het licht van de laagstaande zon. De mammatus die we nu zagen, was echt onbeschrijfelijk mooi, off-the-scale:
Dit was zo'n moment dat je jezelf totaal verliest in de ervaring en tijd geen betekenis meer heeft: één met de natuur..... Ik denk dat ik dit slechts een paar keer eerder in m'n leven heb gevoeld.
Nog een uitsnede uit de vorige foto:
Toen de mooiste kleuren verdwenen waren, reden we verder naar het noordoosten van Nebraska om van de bliksems te gaan genieten. Er waren talloze anvil-crawlers te zien, sommigen kropen gewoon tussen de mammatus door.... Verder naar het oosten ook flink wat opwaartse ontladingen (GC): bliksems die duidelijk zichtbaar omhoog schoten en soms ook crawlers induceerden. Vooral richting Norfolk, waar veel hoge masten staan, was dit het geval.
Tijdens het fotograferen ondervonden we ook nog een paar keer een 'heatburst': de wind wakkerde sterk aan (tot 7 á 8 Bft) en de temperatuur steeg zeer snel van 20C naar iets van 30C om na een 1-2 minuten weer af te nemen. Door de sterke wind was het lastig om je statief stil te houden, de derde bliksemfoto is dan ook enigszins bewogen.....
De dagen hierna gebeurde er niet veel, we bezochten Mount Rushmore en enkele nationale parken. Een chase op 4 juni in Montana leverde niet veel op, op wat matige stormstructure en bliksems na dan. Wel hadden we in de avond van diezelfde 4 juni een mooi zicht op een geisoleerde bui op meer dan 100 km afstand boven Noord-Dakota:
dinsdag 5 juni 2018: bliksems in Noord-Dakota
Aangekomen in Bismarck, ND hadden we nog geen goed idee waar de eerste buien precies zouden ontstaan. Na lang wachten en data bekijken, besloten we aan het eind van de middag naar een groeiend cumulus-veld in het noordoosten te rijden. Dit lostte echter op toen we daar aankwamen. Achteraf bleek dat we beter naar het noorden van Zuid-Dakota hadden kunnen rijden, want daar kwam het wel tot supercells, deze waren echter niet meer voor zonsondergang te onderscheppen.
Wel begon in onze buurt de de convectie op middelbaar niveau toe te nemen. Hieruit ontwikkelden zich ten zuidwesten van Bismarck in de loop van de avond onweersbuien, wat dan toch nog een fraaie lichtshow gaf. De volgende foto's zijn een 25% crop van de originele groothoek-opname:
donderdag 7 juni 2018: onweersbuien in het noordoosten van Wyoming
Op 6 juni reden we terug naar Montana om de dag er na in Wyoming te gaan chasen. We zagen wat aardige buien, die het tot kortstondige rotatie brachten, maar meer dan dat ook niet:
De oplettende lezer zal hebben gezien dat in de foto hierboven de plaats van de wallcloud zich niet op de plaats in de bui bevindt waar je 'm zou verwachten. Vermoedelijk was er dan ook sprake van een leftmover.
vrijdag 8 juni 2018: supercell in de Black Hills van Zuid-Dakota
De eerste buien ontstonden in de vroege middag boven de Black Hills in Zuid-Dakota. Omdat wij al in Rapid City, aan de voet van dit middelgebergte waren, hoefden we niet ver te rijden. We volgden de eerste bui dwars door de Black Hills heen, we bereikten zelfs een hoogte van 1700 m, en kwamen ook hagel tot 4 á 5 cm doorsnede tegen ! Opvallend was dat de eerste grote hagelstenen gewoon op de autoruiten kapot spatten, alsof het een soort van sneeuwballen waren. Kort daarop kwamen we wel grote harde hagelstenen tegen.
Onze bui ontwikkelde zich tot een supercell, compleet met 'rockhard' convectie en mooie wallclouds:
Omdat we de volgende dag weer terug moesten zijn in Oklahoma City, konden we niet tot in de avond bij deze onweersbui blijven. We reden daarom al een stuk naar het zuiden en namen afscheid van de bui met een fraaie flanking line:
Net ten noorden van Alliance, NE is een amerikaanse bezienswaardigheid, 'Carhenge' genaamd. Tot ons geluk ontwikkelde zich daar uit een rijtje Congestus nog een geisoleerde bui, wat een leuk afscheid van de chase-vakantie was:
Al met al heb ik een hele mooie chase-vakantie gehad met veel nieuwe ervaringen en machtig mooie buienstructuren. Hoewel Europa ook prachtige buien op kan leveren, lijkt het op de US Plains allemaal iets makkelijker te gaan en kan je in bijvoorbeeld slechts twee weken tijd de meest geweldige onweersbuien meemaken....
