Weerwoord | Zeer koude bovenluchten verwacht: randstoringen en polar lows

De winterprik is voorbij, maar het weer lijkt de komende dagen allesbehalve saai te worden. Later vandaag passeert een stormdepressie vanuit het NW ons land, waarna een omvangrijke trog met zeer koude bovenluchten zich komt nestelen boven West-Europa. Gezien de overheersende lagedruk leidt dat in onze streken vaak niet meteen tot winters weer, maar met temperaturen tussen -35C en -40C kunnen er interessante dingen gebeuren.

Vooral vanaf dinsdagavond koelt de bovenkamer flink af; de meeste modellen tonen een omvangrijk gebied rond -40C op 500hPa over het noorden van de Britse Eilanden. Dat zorgt voor 2 dingen: toenemende onstabiliteit boven het relatief warme zeewater (veelal 8-11C), maar ook een scherpe gradient in zowel temperaturen als geopotentialen.
Dat laatste geeft vooral potentie voor venijnige randstoringen; felle, compacte en vooral snel bewegende lagedrukgebieden die vooral voor hoge windstoten kunnen zorgen. Een eerste mogelijkheid voor zulk systeem zien we op dinsdag in de Golf van Biskaje, maar zelfs op die termijn is er nog aardig wat onzekerheid. Hetzelfde systeem zou de dag erna een sneeuwzone over de Benelux kunnen brengen.
Met een verschil tussen het oppervlak en 500hPa van zo'n 50C, wordt de verticale kolom haast spontaan onstabiel (je komt in de buurt van de droge adiabaat) en ontstaat er diepe convectie. Vooral in gebieden met weinig wind en/of extra convergentie is er dan potentieel voor het ontstaan van polar lows. Deze werken op precies dezelfde manier als een tropische cycloon, behalve dat hun forcering een andere oorzaak heeft (vooral koud bovenin ipv. warm onderin). Opvallend is dat bijna alle modellen, grof- of fijnmazig, met 1 of meerdere van dit soort laagjes komen. Er zit enorm veel spreiding in het pad en de intensiteit van deze kleine systemen, maar de condities ervoor lijken er te komen. In eerste instantie (vanaf dinsdag avond) moeten we vooral kijken W/NW van de Britse Eilanden omdat het zeewater daar warm is (10-11C) en de koude bovenluchten het eerste arriveren. Op woensdag-vrijdag verschuift deze focus richting de Noordzee, maar hoever de koudste bovenlucht reikt en wat de invloed is van eventuele randstoringen wordt dan de vraag.

Hieronder een aantal kaarten van de verschillende modellen (ochtendruns van vandaag), met daarin een scala van mogelijke oplossingen. het belooft een interessante week te worden!