Het is deze winter alweer 15 jaar terug dat ik vol enthousiasme in de stratosfeer dook. Aanleiding was de SSW van januari 2004. Was dit dan de sleutel voor lange termijn verwachtingen? De heilige graal voor het echte winterwerk? Sindsdien volg ik de stratosfeer iedere winter en de (troposfeer) weerkaarten van het noordelijk halfrond. Daarmee heb ik vaak koppelingen gezien tussen beiden sferen. Deze koppelingen zijn vaak subtiel en divers en daarmee dus ook weer onvoorspelbaar. De enige parameter met voorspelbare waarde voor een termijn van ettelijke weken is de zonaliteit van de stratosfeer. De AO-index (in de troposfeer) en NAO-index reageert daar statistisch weer op maar met een grotere onzekerheid.
Er zijn al talrijke studies naar gedaan, o.a. door Cohen. Uit de lijstjes van SSW's uit het verleden valt overigens niets af te leiden over de kansen op winterweer. Slechts weinig SSW's gingen vooraf aan grote winteroffensieven. De laatste jaren ben ik sceptischer m.b.t. opwarming stratosfeer -> winterweer in Nederland. Desalniettemin is het boeiend om het gedrag van de stratosfeer en de troposfeer te volgen. Deze winter waren de uitwerkingen van, zelfs een DSW (deep stratosferic warming) heel erg subtiel maar hebben toch bijgedragen aan ons 'wintertje'.
Bedankt voor deze uitleg. Ik heb natuurlijk al jaren geleden vernomen van het onderzoek naar verbanden tussen de stratosfeer en de troposfeer. Jan Visser maakte daar indertijd (15 tot 20 jaar geleden) ook melding van. Nog altijd kunnen we er kennelijk niet zo veel mee als het gaat om winterweer in Nederland. Dat bleek een aantal jaren geleden (was dat 2004, kan ook later geweest zijn) toen op het forum de verwachtingen hoog gespannen waren, maar het resultaat bitter tegen viel.
Was het niet 2012 toen er wel sprake was van een SSW? In ieder geval was de ontwikkeling in de troposfeer al heel lang in de GFS-kaarten te zien: consistent in opeenvolgende runs zag je vanuit Alaska en de Aleoeten een krachtige rug ontstaan die zich voortzette naar het poolgebied noord van Siberië. In een latere fase voegde zich een rug bij IJsland hierin en de kou kon op transport. Toegegeven, zekerheid op een krachtige vorstperiode was er pas een dag of wat van tevoren. Wat dat betreft blijft voorzichtigheid geboden.
Groet,
Cees