Wat is de AO?
De AO is de Arctische Oscillatie, deze wordt getalsmatig uitgedrukt in de AO-index.
Uitleg
De Arctische Oscillatie (AO) komt voort uit de grote temperatuurverschillen tussen de extreem koude poolgebieden en de gematigde middelste breedtegraden. De AO is gebaseerd op golvingen in de loop van de polaire jetstream, die soms gelijkmatig is, maar soms begint te oscilleren en vervolgens ver naar het noorden en zuiden slingert (Rossby-golven). Daarom beïnvloedt de Arctische oscillatie de belangrijkste weersystemen op het gehele noordelijk halfrond.
AO index
Deze oscillatie wordt gemeten met de AO-index. Deze beschrijft drie actiecentra, hoge druk op de Aleoeten, lage druk in IJsland en hoge druk in de Golf van Biskaje (respectievelijk het Aleoetenhoog, IJslandlaag en West-Europa hoog). De AO-index is de gemiddelde dagelijkse afwijking van de langjarige normaal van de positie en variatie van de genoemde druksystemen.
Betekenis AO index
De mate waarin Arctische lucht doordringt tot de gematigde gebieden is gekoppeld aan de AO-index. Wanneer de AO-index positief is, is de luchtdruk laag in het poolgebied. Dit helpt de straalstroom van de gematigde gebieden sterk en consistent van west naar oost te blazen, waardoor koude Arctische lucht in het poolgebied opgesloten blijft. Wanneer de AO-index negatief is, is er meestal sprake van hoge druk in het poolgebied, zwakkere zonale winden en een grotere beweging van ijskoude polaire lucht naar gematigde gebieden.
Betekenis voor het weer in de Benelux
Die wordt in het volgende voorbeeld verduidelijkt. December 2010 kende een sterk negatieve AO, terwijl december 2015 een sterk positieve AO had. In het eerste geval was de atmosfeer in de poolgebieden en de Atlantische regio geblokkeerd, in het tweede bestonden er geen golvingen in de polaire jet. De temperatuur gestippeld is van De Bilt, rood is de AO in 2015, blauw de AO in 2010. De NAO is minder dik erbij geplot.
Kansen, geen garanties
Het verband is niet altijd even duidelijk een-op-een. Een negatieve AO is geen garantie voor winterweer, maar daardoor worden wel de kansen verhoogd. Een positieve AO geeft met grotere zekerheid geen winterweer.
De amplitude van de AO in de zomer is beduidend kleiner dan in de winter, ook is de invloed op ons weer dan een stuk kleiner.
Data:
Recente AO: https://www.cpc.ncep.noaa.gov/products/precip/CWlink/daily_ao_index/ao.sprd2.gif
AO historie sinds 1950: https://www.esrl.noaa.gov/psd/gcos_wgsp/Timeseries/Data/ao.long.data