Teleconnecties: FW / SFW - (Stratospheric) Final Warming

Wat is de FW

In het winterseizoen op het noordelijk halfrond is er op ongeveer 60 tot 70 graden noorderbreedte een band met hoge windsnelheid, van west naar oost. Deze bevindt zich op het 10 hPa vlak, zo’n 30 km boven het aardoppervlak. De stratosferische polaire vortex, of SPV. Op sommige momenten kan de snelheid van de SPV scherp dalen, en zelfs uit de tegengestelde richting komen. Dat heet een SSW, ofwel ’Sudden stratospheric warming’. Daarbij kan de vortex "ingedeukt" en verplaatst worden, of zelfs in afzonderlijke kleinere vortexen uiteenvallen

Het ontstaan is gerelateerd aan een plotselinge ‘sudden’ opwarming van de stratosfeer. Voor het ontstaan hiervan zie de beschrijving van een SSW. Echter, door het verkleinen van de temperatuurverschillen in het voorjaar zal die windsnelheid uiteindelijk stilvallen. Een gebruikelijke periode daarvoor is april. De definitie die daarvoor bestaat is de volgende: 

Black&McDaniel (2007) “Een SFW is de laatste keer dat de zonale wind op 70°N (De kern-breedtegraad van de stratosferische polaire vortex) onder nul daalt zonder daarna weer terug te keren tot een specifieke positieve drempelwaarde (5 m/s) vóór de daaropvolgende herfst."

Hieruit blijkt dat pas achteraf beoordeeld kan worden of het om een SSW of FW is gegaan. Hieronder een voorbeeld van W 2019

Hieronder info over de gemiddelde datum waarop een FW zich voordeed:

Wat zijn de gevolgen voor ons?

Over het algemeen zijn de gevolgen voor ons niet zeer uitgesproken. Als de final warming vroeg is, dus al in maart, dan zou door het stilvallen van de SPV de kansen op een laat vleugje winter groter kunnen zijn. Maar in de meeste gevallen zorgt het stilvallen van de SPV voor een weerbeeld waarbij de westcirculatie minder uitgesproken wordt, en er meer kansen zijn voor opbouw van hogedruk boven het Europese continent. In die zin zou je kunnen zeggen dat een FW de kansen op lenteweer vergroot.

Waar vind ik de gegevens over de snelheid van de SPV?

Actueel: 

http://www.atmos.albany.edu/student/hattard/realtime.php

Historisch: 

https://www.stratobserve.com/ens_ts_diags