Bron: Dagblad Trouw
Als eerste gemeente zet Arnhem zich schrap voor de gevolgen van klimaatverandering
Arnhem heeft een plan om extreem weer als gevolg van klimaatverandering het hoofd te bieden. Alle gemeenten moeten dit voorbeeld snel volgen. Maar dat loopt nog stroef, zeggen experts.
Tien procent van het asfalt moet plek maken voor beplanting of gras. Hierdoor kan de bodem hevige regenval beter opnemen, en hitte blijft minder hangen. Verder gaat Arnhem bij pleinen en winkelcentra schaduwroutes en koelteplekken aanleggen, met vijvers en overkappingen. Bomen krijgen meer ruimte. De stad kiest hiervoor, uit de overtuiging dat klimaatverandering deels onafwendbaar is. Voor elke wijk ligt een eigen aanpak klaar. Ondertussen blijf Arnhem ook duurzame energie stimuleren, om verdere opwarming te beteugelen.
Met het voorstel loopt Arnhem voorop. Andere steden en dorpen ontwikkelen ook ideeën om hun openbare ruimte klimaatbestendiger te maken. Maar integrale plannen zijn schaars, zeggen experts. “De meeste gemeenten doen nog onvoldoende om zich voor te bereiden op een extremer weerbeeld”, zegt klimaatdeskundige Marjolein Pijpers-Van Esch van de Technische Universiteit Delft. “Ze doen nog te weinig, de kennis ontbreekt vaak.” Dat moet veranderen. Want nog dit jaar dienen alle gemeenten een ‘klimaatstresstest’ af te ronden, zo eist het Rijk in een deltaplan. Die gemeentelijke test moet uitwijzen welke straten kwetsbaar zijn voor overstroming, hitte en verzakking door klimaatverandering.
Andere gemeenten kunnen niet zomaar het plan van Arnhem overnemen. “De klimaatrisico’s verschillen lokaal sterk, soms zelfs binnen een straat”, zegt Pijpers van de TU Delft. Afwatering, hoogteligging, het type bebouwing en bodem zijn overal anders. Expert duurzaamheid Bas Bierens van ingenieursbureau Arcadis zegt dat veel gemeenten van goede wil zijn, maar lokaal nog zoeken naar de juiste manieren om klimaatbesteding te worden. “De voornemens stagneren.” Aan de technische mogelijkheden ligt dat niet, volgens Bierens. “Van waterbuffers tot klimaatbestendige bouw: er is veel mogelijk. De uitdaging is vooral cultureel. Er moet draagvlak voor zijn onder bewoners.”
Zonder steun van inwoners krijgt ook Arnhem het moeilijk bij de uitvoering van het plan, erkent wethouder Cathelijne Bouwkamp (duurzaamheid). Zij hoopt dat bewoners met eigen voorstellen komen, om regenwater op te vangen of groene daken te plaatsen. Arnhem gaat dat aanmoedigen met een subsidiepotje. Over hun achtertuinen gaan mensen zelf, maar Bouwkamp hoopt op bereidheid om daar ook tegels te verwijderen en regenwater op te vangen. Dit kan dreigende overstroming van riolen oplossen. Ook industrieterreinen, waar asfalt het beeld domineert, moeten in Arnhem op de schop. Om voldoende verwijdering van asfalt te bereiken hoeft de gemeente geen volledige autowegen weg te halen, zegt wethouder Bouwkamp. “We gaan invoegstroken en wegdelen saneren, waar volgens ons onderzoek zeer beperkt auto’s rijden.”
Meer dan 10 procent asfaltverwijdering zit er niet in, want Arnhem wil de bereikbaarheid niet dwarsbomen en het breekwerk is duur. De gemeente onderzoekt of recycling of doorverkoop van verwijderd asfalt mogelijk is, zegt de wethouder. Ondertussen probeert de gemeente ook om schadelijke klimaateffecten niet op te vangen maar te voorkomen. Daarvoor investeert ze in gasloze huizen, windmolens en zonneparken. Dit is nodig om de klimaatdoelen te halen, om zo verdere kans op risico's en kosten te voorkomen. “Zowel aanpassing aan klimaatverandering als het bestrijden ervan is nodig”, zeg Pijpers. “Hoe sneller we stoppen met fossiele energie, hoe minder we onze leefomgeving hoeven te beschermen tegen extremer weer.”