Droogte Achterhoek..schade aan natuur enorm bron omroep GLD.

VORDEN - Het grondwaterpeil in de Achterhoek is opnieuw extreem laag. Dat meldt het waterschap Rijn en IJssel. De cijfers zijn net zo dramatisch als in de afgelopen twee jaar. De gevolgen zijn groot, onder meer voor landgoederen in de regio.

Door: Melanie Lokate

De bladeren aan de bomen kleuren prachtig geel en rood, de eendjes zwemmen rustig op het water en er fladderen zelfs nog vlinders in de tuin op zoek naar nectar. Een wandeling op landgoed De Wiersse bij Vorden brengt een mens tot rust. Zeker met het zonnetje dat heerlijk schijnt.

Problemen zijn groot

Maar als je goed kijkt dan zie je dat de droogte ook aan het landgoed niet voorbij is gegaan. "De problemen zijn inmiddels groot", zegt Aart Jonkers. Samen met zijn vrouw Mary beheert hij het landgoed en de monumentale tuinen.

Bekijk de video. De tekst gaat eronder verder.

"De rhododendrons sterven, de rozenstruiken zouden veel voller moeten zijn en de bomen aan de historische lanen moeten we dit jaar waarschijnlijk kappen", zo somt hij op. "We gaan natuurlijk nieuwe bomen herplanten, maar dan heb je niet meer de historische laan die het was."

Het landgoed wordt eind dertiende eeuw voor het eerst genoemd. In de 18de eeuw kwam het in handen van de Van Heeckerens. In 1893 kwam het in bezit van Victor de Stuers. Hij staat algemeen bekend als de grondlegger van de monumentenzorg in Nederland en was nauw betrokken bij de bouw en het opzetten van de collectie van het Rijksmuseum. Het huis is verschillende keren gerestaureerd. Tussen 1921 en 1925 wordt de gedempte gracht in ere hersteld. Het landgoed is 300 hectare groot en bestaat uit bossen en een rijksmonumentale tuin. Sinds 2018 beheren Mary Gatacre en Aart Jonkers het landgoed.

Foto: Omroep Gelderland

Al jaren een tekort aan water

De droogte van de afgelopen drie jaar is misschien wel de doodsteek voor bomen en planten op het landgoed geweest, maar volgens Jonkers is het probleem veel groter. "De afgelopen 40, 50 jaar zijn we in Nederland alleen maar bezig geweest met het afwateren. Het water dat viel, moest zo snel mogelijk weer worden afgevoerd."

Dit gebeurde vooral omdat boeren te natte landen niet konden gebruiken. "In de winter viel er best wat regen en richting de zomer zie je dat al het water uiteindelijk verdwenen is. Hierdoor krijgen wij nu te weinig water. Het landgoed wordt vooral gevoed met water van de Baakse Beek. Op heel veel plekken staat die beek nu nog steeds droog." Volgens Jonkers moet het hele systeem aangepast worden. "En dat doe je niet van vandaag op morgen!"

Tekst gaat verder onder de foto.

De Baakse Beek op het landgoed staat nog steeds droog en dat heeft gevolgen voor de bomen. Foto: Omroep Gelderland

Grondwaterpeil opnieuw extreem laag

Peter Schrijver en Louisa Remesal van Waterschap Rijn en IJssel zien de problemen ook. "We gaan opnieuw een winter in met een extreem laag grondwaterpeil", zegt Schrijver. "De zomer is anders verlopen dan de voorgaande twee jaren. De droogte begon al vroeg in het voorjaar, in de zomer viel er gelukkig wat regen, maar de genadeklap kwam aan het einde van augustus."

De komende winterperiode staat dus opnieuw in het teken van zoveel mogelijk water opvangen en vasthouden. Daarnaast moet er ook structureel iets gebeuren en de aanpak van de Achterhoekse landgoederen hoort daar ook bij.

Waterpeil omhoog bij landgoederen

Bij landgoed De Wildenborch bij Vorden zijn de eerste maatregelen genomen. "We staan nu in een perceel dat nog niet zo heel lang geleden boerenland was", legt Louisa Remesal uit. "De afgelopen weken hebben we dit stuk land aangepakt en er natuur van gemaakt."

Tekst gaat verder onder de foto.

De werkzaamheden bij landgoed De Wildenborch zijn recent afgerond. Foto: Omroep Gelderland

Naast het perceel lag een sloot die ervoor zorgde dat het water zo snel mogelijk weggevoerd werd. Die watergang is gedempt en dat betekent dat het grondwaterpeil kan stijgen. "Daarnaast is er een soort van kronkelend pad gegraven. Al het water verzamelt zich hier uiteindelijk en zorgt voor de toevoer naar de vijvers op het landgoed." 

Ook andere landgoederen volgen. "Maar we doen dat landgoed voor landgoed", zegt Remesal. "We zitten middenin de klimaatverandering, dus we moeten ook acteren op wat er om ons heen gebeurt."

Pleisters op de wonden

De Wiersse komt uiteindelijk ook aan bod, maar Jonkers is kritisch. "We zijn heel blij dat het waterschap het cultureel erfgoed en de natuur die we hier onderhouden op de agenda heeft staan, maar het is een ingewikkeld probleem." De beheerders doen er nu al alles aan om water vast te houden.

"Het is een heel traditioneel landschap. We houden veel water vast en je moet dat ook in andere, omliggende gebieden doen. Wij denken dat het probleem vooral buiten ons landgoed ligt. Het systeem dat er voor de boeren voor moet zorgen dat water zo snel mogelijk verdwijnt. Wij kunnen hier op ons landgoed ook wel wat doen, maar dat zijn slechts pleisters die het probleem niet gaan verhelpen."

Iedereen kan komen kijken

Hoewel het landgoed er door de droogte anders uitziet, betekent dat niet dat het nu ontzettend lelijk is. In de tuinen staan de bloemen nog steeds in bloei en de bladeren laten zien dat het herfst is. Zondag is er een open dag. Vanwege corona moeten bezoekers zich wel aanmelden en dat kan via de website van landgoed De Wiersse.