ADDENDUM: voor we verder lezen: 2 januari 1979 was gewoon ook koud maar wint niet. Kunnen we het over hebben. Alleen was ik toen niet in Nederland, maar in Davos, Zwitserland.
Ik beken dat ik minder opgewonden ben dan andere jaren met de naderende winter in het vizier. Dat zal te maken hebben met het voortschrijden der dingen: leeftijd en de gemiddelde temperatuur. Maar denkend aan Holland zie ik brede rivieren traag - maar vooral stijf bevroren - door oneindig laagland gaan.
Ik ben een winterkind, geboren in het holst van de winter. Rond mijn geboorte was het licht-winters zag ik laatst, toen ik een super-8 babyfilmpje van mijzelf bekeek. Dus ging ik even het KNMI-archief in, om te kijken hoe januari 1968 er eigenlijk uitzag en het moet gezegd: daar zaten wat oud-klimatologische hoogstandjes in. 10 dagen na mijn geboorte zag het er zo uit:
Best fris al met al. Daarna kreeg ik de gedachte: wat was mijn koudste verjaardag (2 januari) ooit? Wie zou winnen: 1985 of 1997? 1985 was ik een dag te vroeg, maar dan 1997. De nieuwjaarsnacht 1996-1997 vergeet ik nooit. Ik liep even het balkon op om het feestgedruis te ontvluchten en liep tegen een muur Siberische, harde en stille kou aan. Het vroor die nacht ruim 13 graden. Je ademde een soort koud staal in en de lucht was zó droog dat ik nauwelijks wolkjes uitblies. Heel wonderlijk.
Een dag later was ik jarig. Ik herinner mij die dag levendig. Ik woonde in Rotterdam, mijn vrouw was hoogzwanger en het vroor. Hard. Het KNMI waarschuwde niet naar buiten te gaan als het niet hoefde. Droge, doorstaande noordooster, onbewolkt en de verwachte Tmax was - meen ik - -8. Gevoelstemperatuur: laag.
Dus ging ik uiteraard schaatsen. De brave Nederlanders hadden gehoor gegeven aan de oproep om binnen te blijven dus stonden mijn maat en ik, moederziel alleen, op de perfecte ijsvloer van kei-en keihard ijs, om tegen de wind in naar de Rottemeren te schaatsen. Dat was fris. De beloning was om je, over datzelfde perfecte ijs, met de wind in de rug, terug te laten blazen.
Om 15:00 uur waren we weer thuis en ging de Beerenburg open. Dat er daarna nog een stoet van gasten langskwam - dat mocht toen nog én we waren net student-af - is iets dat ik ter kennisgeving aanneem, maar in de mist van Beerenburg en andere, niet nader te duiden geestverruimende middelen die een kunstacademiestudent eind jaren '90 tot zich nam - een beetje verdwenen is.
Wat blijft zijn de harde data. 2 januari 1997 was mijn koudste verjaardag ooit. Wie biedt minder?
