Deel vooral ook jullie verhalen en foto's uit deze winterse week...
De winterstatistieken...
Met een landelijk gemiddelde temperatuur van -4,3°C en ook in De Bilt -4,3°C verliep de periode 7 februari t/m 14 februari 2021 zeer koud. Alleen in de jaren 1929, 1940, 1947, 1956, 1985 en 1991 was het gedurende deze dagen kouder. In het oosten was sprake van een regionale koudegolf van 7 dagen. Tot een landelijke koudegolf kwam het net niet. De Bilt had één dag met strenge vorst tekort, het kwam op 2 dagen tot strenge vorst. Het gemiddelde koudegolfgetal (KGg) in Nederland bedroeg 6,5 (De Bilt: 0,0) en een koudegetal (Kg) van 33,8 (De Bilt: 34,2). Hupsel is het koudste station met een totaal koudegolfgetal (KGg) van 35,9 en een koudegetal (Kg) van 51,4. De laagste temperatuur bedroeg -16,2°C in Hupsel behaald op 9 februari. In Hupsel kwam het op maar liefst 6 dagen tot strenge vorst. Hieronder volgt ook een weerdagboek van deze bijzondere periode.
Het weerdagboek...
Zaterdag 6 februari
Een frontale zone schuift vanuit het zuiden over het land en komt dan zowat tot stilstand, geblokkeerd door een hogedrukgebied nabij Scandinavië. Hierdoor blijft de neerslagband lange tijd over het land hangen. Met de aanvoer van erg koud lucht uit het oosten, gaat de temperatuur omlaag en naarmate de neerslagband naar het noorden vordert, transformeert de regen steeds meer in sneeuw. Tijdelijk kan er in de overgangszone ijzel voorkomen, dat is vooral in de gebieden nabij de Belgische grens. Vervolgens blijft de neerslagband over het land liggen tot morgenavond en er kan bij momenten flink wat sneeuw vallen. Hoewel de weermodellen licht verschillen, kunnen we wel stellen dat we algemeen in de komende 48 u tussen 10-20 cm sneeuw mogen verwachten met in het midden van het land richting 20-30 cm. De temperaturen liepen ver terug en rond 22:00 was de vorstgrens al genaderd tot de Belgische Grens. In Noord-Brabant en Gelderland kwam het al tot matige sneeuw en werd een dek van enkele cm gevolgd. De wind nam daarbij ook al toe naar matig tot (vrij) krachtig in het noorden.
Zondag 7 februari - Start regionale koudegolf met sneeuwstorm Darcy
De winter is in het land en hoe! Afgelopen avond en nacht viel er gemiddeld tussen 10 en 20 cm, lokaal meer. De juiste hoeveelheden zijn wel moeilijk te meten; door de strakke wind zijn er immers ook sneeuwduinen ontstaan. In het noorden was het vaak droog en was de sneeuw beperkt tot 2-5 cm. In het zuidoosten viel er nog lange tijd ijsregen, maar ook daar kwam het uiteindelijk tot sneeuw. De wind bereikte aan de kust 7-8 Bft en in het binnenland 5-6 Bft. Over de Wadden kwam 9 Bft dicht in de buurt en zou het mogelijk ook wel even kunnen geweest zijn. Het was dus een heus winteroffensief en we mogen zelfs spreken van een sneeuwstorm in het noorden met de naam Darcy. De temperaturen komen ondertussen niet meer boven het vriespunt uit, al zou het in het zuiden van Limburg toch nog net boven nul worden. We maken ons op voor een erg koude winterweek met strenge tot zeer strenge nachtvorst. Uiteindelijk lag de maximumtemperatuur in Maastricht op +1,6°C. De rest van het land heeft een ijsdag met veelal maxima tussen –1 en –3. De neerslag ging er in de avond grotendeels uit, maar de wind zorgt ervoor dat sneeuw nog steeds neervalt waardoor het lijkt alsof er ieder uur weer een vers sneeuwdek is zonder voetstappen er in van eerdere voorbijgangers.
A12 bij Veenendaal rond 14:00 uur
Sneeuwduien langs de dijk bij Lobith
Maandag 8 februari
Vanochtend vroor het in het hele land met het koudst in Hupsel en Twenthe met -6,6°C. Ook viel er nog lichte sneeuw of motsneeuw. In de loop van de ochtend werd de sneeuwval wat intenser en lokaal kwam er nog 5 cm bij. Door de nog steeds strakke noordoostenwind zijn veel mensen gebonden aan hun huis (was het al niet door Covid, dan is het nu door het winterweer). Een aantal wegen blijven onberijdbaar door de sneeuwduinen. In de middag vroor het nog steeds, sterker nog, de temperaturen zijn nauwelijks opgelopen. Met de matige tot soms vrij krachtig en aan zee krachtige noordoostenwind is het naar het gevoel -15 graden. Uiteindelijk is het nog -0,5°C op Terschelling geworden, het vasteland zat met maxima van meest -1 tot -3 in het noorden en -4 tot -6 elders graden elders. In de avond werd het geleidelijk op steeds meer plekken droog; de lijn met sneeuw begon eindelijk op te lossen.
Dinsdag 9 februari - Eerste zeer strenge vorst sinds 2013!
Daar was ie dan: de eerste zeer strenge vorst sinds 2013! Vanochtend vroeg is in Hupsel een minimumtemperatuur van -16,2°C gemeten. De Bilt moet nog even wachten op strenge vorst, daar bleef het bij -7,6°C. Wil het tot een landelijke koudegolf komen zal daar de komende nachten de temperatuur dus ook echt onderuit moeten. In het kustgebied bleef het in de bewolking een stuk minder koud, tussen de -1 en -3 graden. Vanochtend vielen er vooral op de wadden en rond het IJsselmeer nog enkele sneeuwbuitjes als gevolg van het ‘warme’ zeewater. Ook elders in het land zijn meldingen binnengekomen van enkele neerdwarrelende sneeuwvlokjes, maar dat stelde niet veel voor. Op de meeste plekken was er vandaag een mix van zon en wolken aanwezig, waarbij vooral het zuiden enkele zonuren mocht noteren. Gedurende de ochtend en middag is het aardig opgewarmd. De maxima lagen net onder het vriespunt en in het zuidoosten onder de -2 graden. Daar waar de wind tijdelijk wegviel en de zon volop scheen kwam de temperatuur kortstondig net boven het vriespunt (later door het KNMI naar beneden bijgesteld). In de Bilt bleef het als maxima bij -1,0°C.
Woensdag 10 februari
In de avond en vroege nacht daalde de temperatuur snel, maar geleidelijk kwam Nederland achter een oostzee-straatje te liggen dat langzaam zuidwaarts trok. Achter dit straatje (soort zwakke occlusie) was de lucht iets minder koud, maar vooral iets vochtiger. In combinatie met bewolking zorgde dat ervoor dat de temperatuur in het land weer wat ging stijgen. Tot die tijd was Deelen het koudst met -11,7°C, maar ook daar steeg de temperatuur om aan het einde van de nacht rond -7 graden te liggen. Overdag was er veel ruimte voor zon en liep de temperatuur lekker op. Vooral in het Waddengebied en noordelijke IJsselmeer bleven wat lichte sneeuwbuitjes tot ontwikkeling komen (Lake effect) die her en der toch nog voor wat aanwitting zorgen. Het werd uiteindelijk het zachtst in Hoek van Holland met +0,3°C. Het bleef het hardst vriezen in Maastricht met -2,6°C. Ook in de avond viel er op best veel plaatsen nog lichte sneeuw of motsneeuw, met name in westelijk en noordelijk Nederland en ook een beetje in Zuid-Limburg.
Donderdag 11 februari - Gecorrigeerde maxima KNMI
De drukstijgingen zijn wat dominanter, waardoor er meer opklaringen zijn (lokaal zelfs helder) en waardoor het ook erg koud werd afgelopen nacht met op veel plaatsen strenge tot zeer strenge vorst. Hupsel noteerde een minimum van -14,1°C, Leeuwarden -13,1°C en Ell -12,5°C. Het minst koud werd het in Vlissingen met -4,0°C. Het winterzonnetje heeft toch wel wat invloed op de temperatuur. Lokaal (vooral in het noorden) wordt het net geen ijsdag meer bij maxima rond of net iets boven het vriespunt, maar op vele plaatsen blijft de temperatuur (net) negatief. De temperaturen van de wegdekken lopen echter op de meeste plaatsen op tot positieve waarden, waardoor ze vooral nog sterker kunnen drogen en sneeuwresten ook kunnen smelten. Dat laatste geeft dan weer wat meer smeltwater, wat minder gunstig is voor de gladheid. Er is niet te veel wind, meestal zwak uit het oosten, waardoor het een stuk minder koud aanvoelt. Het warmst werd het uiteindelijk op Vlieland met 1,0°C. Het koudst bleef het in Hupsel met -1,8°C. Het KNMI heeft voor een aantal stations de maxima gecorrigeerd nadat deze niet representatief voor de luchttemperatuur bleken te zijn. Zo is De Bilt gecorrigeerd van 0,0°C naar -0,1°C, waardoor er daar alsnog sprake is van een ijsdag. Marknesse is gecorrigeerd van 3,0°C naar 0,0°C, en Hupsel van 2,1°C naar -1,8°C. In de avond schoof een zwakke storing vanuit het noorden naar ons land. In het noorden zijn er reeds enkele wolkenvelden aanwezig en later viel er ook een lokaal sneeuwbuitje. Elders bleef het droog en overwegend licht bewolkt tot helder.
Vrijdag 12 februari
Hogedruk heeft plaats genomen boven Scandinavië en dat betekent dat er met een aantrekkende oostelijke stroming koude continentale lucht wordt aangevoerd. De ochtend was nagenoeg helder met op veel plaatsen strenge vorst. Doordat er iets meer wind kwam te staan in de nacht, viel de laagste temperatuur al in de avond, en wel op Hupsel met -14,7°C. In de nacht steeg de temperatuur weer enkele graden. In de ochtend trok een enkele bui, boven het IJsselmeer ontstaan, naar het zuidwesten en gaf wat sneeuwval. Nadien was het droog en flink zonnig, vaak is het zelfs helder. De aanspannende oosten tot noordoostenwind (matig en aan zee vrij krachtig) voelt erg schraal aan. Deze middag kwam het kwik niet veel hoger dan –2 tot -4 graden. Uiteindelijk werd het -1,3°C op Vlieland, op het vasteland werd Hoek van Holland de “zachtste” met -1,5°C. In Volkel bleef het kwik steken bij -4,2°C.
Zonsondergang op het ijs met ijszeiler op de acchtergrond, Heegermeer (Friesland)
Zaterdag 13 februari - Laatste dag regionale koudegolf
We hebben te maken met hogedruk (>1040hPa) en dus stabiel weer. In de nacht was het helder met minima die uiteenliepen van -6 tot -14 graden. In Heino werd het -14,1°C. In De Bilt werd ook opnieuw strenge vorst gemeten met -10,6°C. Overdag was het helder en scheen de zon volop. Temperaturen liepen op tot rond het vriespunt; op zowel Vlissingen als Ell werd het uiteindelijk +0,3°C, Maastricht volgde met +0,2°C. Elders bleef het licht vriezen. Verder stond er een meest matige oostenwind, later op de dag, draaiend naar zuidoost tot zuid. In de avond kwam altocumulus bewolking binnendrijven, al was deze vrij dun en koelden de wegen weer onverminderd af. Om 19 uur was het dan ook alweer afgekoeld tot -7,7°C in Volkel. Het was vandaag nationale natuurijs-schaatsdag; op veel plaatsen was het (te) druk en werden wegen afgesloten om het verkeer in goede banen te leiden. Omdat het ijs nog niet overal flink dik was (door eerdere windwakken), zorgde de relatief sterke zon ervoor dat ijs snel slechter (onbetrouwbaar) werd door de grote drukte.
Zondag 14 februari - Einde (134e) vorstperiode
Vandaag wordt de periode van winters weer afgesloten. We hebben nog 1 koude nacht meegemaakt, met -12.3°C als koudste temperatuur in Heino. In Vlissingen vroor het slechts -2,5°C vannacht. De dag begon nog uiterst zonnig, met op veel plekken slechts wat hoge sluierwolken. Gedurende de ochtend en middag nam ook de middelbare bewolking toe. Onder invloed van een meer zuidoostelijke stroming wordt warme lucht het land binnen gevoerd, met tot gevolg dat de reeks van ijsdagen vandaag overal ten einde komt. Het warmst werd het in Maastricht waar al 7,6°C gemeten werd, de rest van het midden en zuiden lag op 3 tot 5 graden. In het noorden veelal +0 tot +1 graad. Vandaag heeft iedereen dus nog één keer genoten van de winterse taferelen en het schaatsen, al werd aan het einde van de middag al grootschalig alarm geslagen omdat de ijscondities in rap tempo verslechterden. Vanaf morgen zet de dooi echt in en lijken we zelfs direct naar de lente te gaan.
Laatste schaatsijs, heegermeer (Friesland)
