Het wachten is op de volgende bui
Bron: BN De Stem
Gitzwarte wolken trekken over de regio Rijnmond. Het zijn de dragers van flinke hoosbuien, voorspelt het KNMI.
Een hoosbui kan levensgevaarlijk zijn, zo ontdekte het personeel van de Schiedamse houthandel Stiho vorige week. Toen brak de hemel boven de loods open en stortte een enorme hoeveelheid regenwater op het dak: dat kraakte en zuchtte onder het extra gewicht. Gealarmeerd door de onheilspellende geluiden keken de werknemers omhoog en trokken hun conclusies. Snel werd iedereen in veiligheid gebracht en dat was maar goed ook. Niet veel later drukte het gewicht van het water één muur naar buiten en stortte een deel van het dak in.
"Met de natuurwetten valt niet te spotten", reageert Jan Vambersky, hoogleraar draagconstructies aan de TU Delft. "Als een grote hoeveelheid neerslag zich op een plat dak verzamelt en de constructie zwak is, stort de boel onherroepelijk in." Al jarenlang houdt de hoogleraar zich bezig met de veiligheid van daken. Want de instorting in Schiedam staat niet op zichzelf.
Sinds 2000 zijn in Nederland vele tientallen daken ingezakt na een flinke regen- of sneeuwbui. Het waren vooral bedrijfspanden en grote loodsen met platte daken die getroffen werden, maar ook warenhuizen en winkelcentra. Als een wonder waren er bij deze incidenten geen slachtoffers te betreuren.
Hoeveel zwakke daken telt Nederland? Niemand weet het antwoord omdat de gegevens van lokale bouwinspecties niet landelijk worden bijgehouden. De recentste gegevens stammen uit 2004, toen oud-minister Sybilla Dekker gemeenten en pandeigenaren opriep om daken goed te controleren. Er bleek heel wat mis. Bij 6345 panden moest de bouwinspecteur verder onderzoek doen. Uiteindelijk was bij 775 daken sprake van een risicovolle situatie, omdat er bijvoorbeeld geen noodafvoersysteem voor overtollig water was aangebracht.
In 2005 doemde een ander gevaar op: hevige sneeuwval. In Enschede en Hengelo bezweken tientallen daken, dit keer ietwat schuine daken, omdat er achteraf sprake bleek van ontwerpfouten en achterstallig onderhoud. Ook vorig jaar was er na hevige regenval iets mis met de daken van een bouwmarkt, meubelboulevard en fabriekshal.
Inmiddels hebben veel gemeenten en eigenaren de nodige veiligheidsmaatregelen getroffen, stelt Erik Kool van de inspectie van het ministerie van VROM. "Ik weet zeker dat er nog steeds onveilige daken zijn."
Deze conclusie trekt ook directeur Gert-Jan van Leeuwen van de Vereniging Bouw- en Woningtoezicht (BWT): " Veel, vooral schuine daken zijn niet op veiligheid onderzocht." Het in kaart brengen van alle onveilige daken is een vrijwel onmogelijke klus, zeggen deskundigen. Zo veel bouwinspecteurs zijn er gewoon niet, aldus Van Leeuwen. "Bovendien ligt de verantwoordelijkheid voor een veilig gebouw in eerste instantie bij bouwers en eigenaren", vult een woordvoerster van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) aan. Gemeenten geven wel bouwvergunningen af en houden toezicht op de bouwplaats. "Maar ze kunnen niet naast iedere paal staan die de grond ingaat", aldus de zegsvrouw.
Toch is het vreemd, stelt hoogleraar Vambersky, dat de VROM-Inspectie na de grote inventarisatie uit 2004 nu niet weet wat de stand van zaken is omtrent 'dakveiligheid'.
"Nu is het wachten op de volgende hoosbui om te zien welke daken de zwakke broeders zijn." Kool van de VROM-Inspectie erkent dat het beter zou zijn om opnieuw onderzoek te doen, maar dat daarvoor de mankracht ontbreekt.
Wat er precies mis is gegaan met het dak van de houthandel in Schiedam blijft voorlopig onduidelijk. De bouwinspecteurs van de gemeente hebben de hoop op het vinden van een oorzaak opgegeven, aldus een woordvoerder van Schiedam. " We kunnen niet meer zien of er een afvoer was verstopt, of dat er ooit een vorkheftruck tegen een kolom is gebotst, waardoor de constructie is verzwakt. Het pand is gewoon té beschadigd."
[Toevoeging Frank]
Instorting platte daken met lichte constructie wordt vaak veroorzaakt door zogenaamde tweede-orde effecten. Stel dat de afschot van het dak niet goed is of de afvoer is niet voldoende dan verzamelt zich ergens op het dak water. Dat deel zakt dan iets meer door, waardoor er nog meer water naar die plaats stroomt. Vervolgens zakt dat deel nog verder door en stroomt nog weer water toe, totdat het dakdeel bezwijkt.
Quote selectie