Verandert ons windklimaat - Global Terrestrial Stilling

zie ook:

https://en.wikipedia.org/wiki/Global_terrestrial_stilling

De afgelopen jaren heb ik op logboekweer.nl aandacht besteed aan allerlei aspecten van het weer, zoals temperatuur, neerslag, droogte, fenologie (temperatuursom), ijsvorming, windrichting, globale straling. Aan windkracht heb ik tot nu toe geen aandacht besteed, omdat ik vrees dat veel van de meetseries niet homogeen genoeg zijn om er iets van te kunnen zeggen. Dit door veranderingen in de meetopstelling (ander instrument, andere plek) en door veranderingen in de omgeving (meer of minder bomen, hoogbouw).

Nu windkracht steeds belangrijker wordt voor onze energievoorziening is het interessant om er uitgebreider naar te kijken. Enerzijds is de windkracht van belang voor de opbrengst van de windturbines, anderzijds is het niet onwaarschijnlijk dat de windturbines zelf ook van invloed zijn op de gemiddelde windkracht en de dikte van de grenslaag (de turbulente laag bij de bodem waar de luchtstroming verstoord wordt door alles wat zich daar bevindt).

Voor windenergie is eigenlijk de windkracht op ca. 100 meter hoogte van belang. Die is altijd hoger dan op de normale meethoogte van 10 meter. Voor zover bekend wordt er alleen te Cabauw op een grotere hoogte gemeten, ik vond een figuur met metingen en reconstructies van de windkracht op 80 meter hoogte, van 1979 t.e.m. 2016.

https://www.knmi.nl/over-het-knmi/nieuws/windarm-jaar-2016-toeval-geen-trend

Ik heb de gegevens uit de tabel afgelezen, en aangevuld tot en met 2018. Dat kan doordat er in Cabauw een min of meer vaste verhouding is tussen de metingen op 10 meter en op 80 m. In ben uitgegaan van een factor 1,62.

De jaargemiddelden van 1979 - 2018 fluctueren flink, maar laten gemiddeld een dalende trend zien. Dit wordt duidelijk gemaakt met het voorschijdend 5-jarig en 11-jarig gemiddelde. In het bericht van het KNMI wordt het lage gemiddelde van 2016 toeval genoemd. De gemiddelden van 2017 en 2018 waren niet veel hoger. Is er sprake van een afname van de wind, of is het toevallig even wat minder? In 2018 hadden we natuurlijk een langdurige blokkade en veel hogedruk-invloed, de voorgaande jaren hadden we dat niet.

Als er een systematische vermindering van de windkracht is, heeft dat dan een grootschalige oorzaak, zoals het veranderen van de druksystemen, of een locale oorzaak, zoals veranderingen in het landschap (hoogbouw, bomen, windturbines). Ter vergelijking heb ik ook een aantal andere stations bekeken met een volledige meetserie. Overal is een afname te zien, soms nog meer dan in Cabauw. Hier gaat het om metingen op 10 meter hoogte, en die zullen meer beïnvloed worden door veranderingen in het landschap.

Maar als de windkracht (verder) afneemt heeft de consequenties voor de toekomstige opbrengst van windturbines. Er staan er nog heel veel gepland. In onze gemeente (De Ronde Venen, Utrecht NW) zouden er de komende jaren tientallen moeten komen. Weet iemand of er studies zijn gedaan naar veranderingen in de windkracht en het effect van windturbines in een groot gebied?

Disclaimer: dit is ver mij onbekend terrein, en ik vind ook weinig publicaties. Mogelijk zijn de meetseries te weinig homogeen of te kort om goede uitspraken te kunnen doen. In Lelystad is in 2001 het instrument verplaatst. De lage waarde van Leeuwarden 1991 komt misschien ook door een afwijkende meting.