Opvallend artikel gisteren in De Gelderlander:
Er zijn onorthodoxe plannen in de maak om de droogte in het oosten te bestrijden. Zo denkt waterbedrijf Vitens aan een pijpleiding van de IJssel richting de Achterhoek en zint het Waterschap Rijn en IJssel zelfs op een kunstmatig meer op de grens met Duitsland.
Voor het derde jaar op rij is het zeer droog in Nederland. En dat zorgt voor problemen. Zo riep Vitens afgelopen weekeinde op te stoppen met sproeien en het vullen van zwembaden, omdat de voorraden met drinkwater opraakten. Ook is de droogte slecht voor de landbouw en verzakken huizen door dalend grondwater.
De Achterhoek is het droogste deel van het land en dus zijn de problemen hier het grootst. Het gebied ligt op hooggelegen zandgronden, waar weinig rivieren doorheen lopen.
Dijkgraaf Hein Pieper van het Waterschap Rijn en IJssel stelt dat de Achterhoek afstevent op een klimaat dat vergelijkbaar is met Zuid-Frankrijk. ,,Het gaat veel sneller dan we dachten, we hebben nog tien jaar om iets te ondernemen, daarna hebben we het als mensheid niet meer in eigen hand.
Funest voor de natuur
Volgens Pieper is zo’n warm en droog klimaat funest voor de natuur, de boeren en de waterhuishouding in de Achterhoek. De huidige plannen en ideeën zijn volgens hem ontoereikend. Pieper stelt dat er miljarden nodig zijn om de droogte te bestrijden.
Ook moeten naar zijn zeggen onorthodoxe plannen worden ontwikkeld. ,,We moeten veel verder gaan. Zo denk ik aan een kunstmatig meer op de grens met Duitsland waar we rivierwater op kunnen slaan dat we kunnen gebruiken in tijden van droogte.’’
Ondergrondse pijp
Ook Vitens broedt op plannen tegen de verdroging. Het bedrijf kijkt nu naar de mogelijkheden voor een ondergrondse pijp die het water van de IJssel naar de Achterhoek en Twente moet brengen. Het idee maakt deel uit van een groot onderzoek van de provincie Gelderland, dat zich richt op het behoud van voldoende drink- en grondwater richting 2050.
,,Twintig jaar geleden zagen we al dat het watergebruik groeit’’, stelt een woordvoerder van de provincie. ,,In de Achterhoek kunnen we geen waterwingebieden meer vinden, dus we moeten op zoek naar nieuwe voorraden.’’
Een pijpleiding tussen de IJssel het de Achterhoek en Twente zou zo’n oplossing kunnen zijn. Een vergelijkbare transportbuis ligt bijvoorbeeld al tussen het rivierengebied en Nijmegen. Een besluit over het huidige onderzoek van de provincie staat gepland voor volgend jaar.
____________________________________________________________________________________________________
Wat vindt u de grootste drie knelpunten?
,,Ik weet niet of het de grootste zijn maar de eerste waar ik aan denk zijn:
1: Ons huidige vorm van landbouw wordt onmogelijk. Veehouderijen zoals de onze vind je niet in Zuid-Frankrijk.
2: De natuur zoals we die nu kennen zal verdwijnen. Die kunnen we niet handhaven.
3: In de steden zal het straks boven de 40 graden worden. Dat zal tot enorme hittestress leiden dus moeten die steden ook helemaal op de schop.’’
We zeggen al heel lang dat het klimaat verandert. Maar volgens u gaat het nog sneller dan gedacht.
,,We hebben nu temperaturen waarvan we dachten dat we die over twintig, dertig jaar zouden hebben. Het gebeurt allemaal echt tientallen jaren eerder dan gedacht. Ik denk nu dat we nog maximaal tien jaar hebben om fundamentele maatregelen te nemen want na 2030 zijn de veranderingen zo groot dat we als mensheid het verschil niet meer kunnen maken.’’
Het woord ‘Deltaplan’ is al gebruikt als het gaat om het bestrijden van de droogte.
,,Ik vind ‘Deltaplan’ een woord dat teveel gebruikt wordt. Deltaplan in de zorg, Deltaplan in het onderwijs. Het dekt de lading niet. Het is nog groter. De problemen met hoogwater raakten Nederland maar deze droogte raakt de hele wereld. Je moet nog veel groter denken kijken om het aan te pakken.’’
Hoeveel gaat dat kosten?
,,Honderden miljarden. Maar doe je dat niet dan wordt de schade nog veel groter. Verzekeraars merken nu al dat ze steeds hogere bedragen kwijt zijn aan klimaatrampen. De schadebedragen van nu zijn al hoger dan het bedrag dat ik noem voor maatregelen.’’
Als we naar uw eigen gebied kijken, oppert u onder meer om een kunstmatig meer aan te leggen op de grens met Duitsland om water vast te houden. Is dat realistisch?
,,Wij moeten voorbij de huidige ideeën denken. De commissie Veerman stelde ooit voor om het waterpeil in het IJsselmeer te verhogen met anderhalve meter maar dat plan is toen verworpen. Toch moeten we aan dat soort grote oplossingen denken. Een kunstmatig meer op de grens met Duitsland is een voorbeeld van zo’n groter idee. Je denkt nu: die dijkgraaf is een beetje van het padje af maar met de huidige plannen n komen we er niet.’’
In het Midden Oosten wordt het straks wel zeventig graden. Leven is daar dan onmogelijk
Zo’n meer zou dus rivierwater vast moeten houden dat we kunnen gebruiken in tijden van droogte?
,,Ja, en heel eerlijk, de Achterhoek is voornamelijk zandgrond en daar loopt water snel weg. Dus zomaar een meer bouwen kan niet. Dat is ingewikkeld en daar moet je goed over nadenken. Maar we moeten meer water vast houden en zo’n meer kan dan daarbij helpen.’’
U geeft ons nog tien jaar maar over een project als de Betuweroute of de A15 praten we in dit land tientallen jaren voor we tot actie over gaan.
,,Die tijd hebben we niet. Dat is het grote probleem. Ik probeer dit onderwerp al jaren dit op de agenda te krijgen. Europa lijkt nu bereid tot grote investeringen. Ik merk dat de provincie een slag gemaakt heeft en het rijk trekt ook bij maar het is allemaal nog niet voldoende. Ik hoop dat we binnen vier jaar zo ver zijn dat we weten dat we kunnen doen en dat we binnen zeven jaar veranderingen kunnen doorvoeren.
En als we het niet doen. Wat dan?
,,Dan moet je bereid zijn om de Achterhoek, zoals we die nu kennen, op te geven. Dan neem je voor lief dat de landbouwbedrijven en natuurgebieden die we nu hebben dan weg zijn. Je herkent de Achterhoek dan niet meer terug.’’
U bent ook kritisch op het huidige natuurbeleid. Wat moet er anders?
,,Ik ben groot voorstander van natuur maar ik denk dat we geld weggooien door kleine natuurgebieden in stand te houden. Ik geloof niet meer dat we de kamsalamander, de korhoen of de korenwolf kunnen redden als het klimaat zo aan het veranderen is. De miljoenen die we daar in stoppen is weggegooid geld. Die beestjes verdwijnen toch.’’
We moeten groter denken?
,,Ja. We moeten naar robuuste, veerkrachtige systemen. Dat geldt voor het watersysteem, voor de natuur en voor boerenbedrijven. De boeren peuren nu alles uit de grond voor een kleine opbrengst. Dat houden ze ook niet vol. Zeker niet met zo’n klimaat.’’