Afwijking zeewatertemperatuur, luchttemperatuur, zeeijs

(edit: updates van de figuren geplaatst tot en met 28 oktoberen kleine wijzigingen in de tekst)

Er gebeuren opmerkelijke dingen in het klimaat dit jaar, er is al veel aandacht voor geweest. Hier onder heb ik een paar trends op een rijtje gezet. 

De oppervlakte temperatuur van het zeewater op wereldschaal (Sea Surface Temperature, SST) wijkt sinds maart sterk af van de temperatuur in de voorgaande jaren. Zo'n grote afwijking is nog nooit vertoond sinds het begin van de metingen. Sinds begin dit jaar is er een El Niño, maar de afwijking komt ook voor een belangrijk deel van andere delen van de oceanen.

https://climatereanalyzer.org/clim/sst_daily/

Ook de luchttemperatuur gaat mee. Juli 2023 was in absolute zin de warmste maand sinds het begin van de satellietmetingen. Dat kwam ook doordat juli altijd al gemiddeld de warmste maand op aarde is (zomer op het noordelijk halfrond). In september werd de grootste anomalie van de temperatuur gemeten. 

https://climatereanalyzer.org/clim/t2_daily/

Zeer opmerkelijk is ook de afwijking van de totale hoeveelheid zeeijs op aarde (noordpool + zuidpool). Het zuidpoolgebied levert hier de grootste bijdrage aan. Het doet denken aan de plotselinge afname van de zeeijs in het najaar van 2016. Die was toen ook extreem groot. Daarna trok het weer wat bij. Overigens is het volume van het zeeijs geen record (wel in de top 3). Kennelijk is het aanwezige zeeijs relatief dik. In oktober bereikte de anomalie een record (zie link), daarna is wat herstel opgetreden.

https://zacklabe.com/global-sea-ice-extent-conc/

Hoe dit alles te duiden? We kunnen wel stellen dat het behoorlijk verontrustend is. Er lijken opeens sprongen in het klimaat te zitten. Voor zover ik heb begrepen is er nog een goede verklaring voor de plotselinge toename van de zeewatertemperatuur. Misschien moeten we het zien als een 'correctie' op de eerdere opwarming; die bleef iets achter bij de modellen.

Als de En Niño doorzet dan zou de wereldtemperatuur de komende winter nog een stuk verder op kunnen lopen. Ook de geringe ijsbedekking op het zuidelijk halfrond kan dan voor een positieve feedback gaan zorgen.

Als we naar lichtpuntjes zoeken dan zou je kunnen stellen dat het ook voordelen heeft als de oceaan een inhaalslag maakt. Een probleem van de opwarming is de ongelijke opwarming van oceaan en land. Daardoor veranderen luchtstromingen, en daardoor kan de oceaan onvoldoende vocht leveren om de relatieve vochtigheid boven land op peil te houden. Anderzijds, door de grootschalige opwarming van de oceaan kan de regenval in kustgebieden verder toenemen, met alle gevolgen van dien.

In een gunstig scenario kan de toenemende hoeveelheid vocht zorgen voor meer sneeuwval op Groenland en Antarctica. Zolang de opwarming niet te veel doorschiet kan dat wat compenseren voor het massaverlies. Zo had Groenland een relatief gunstige zomer; er was zowel meer sneeuwval dan normaal als meer afsmelt. De Surface Mass Balance is boven normaal geëindigd. Toch was het totale massaverlies nog ca. 200 Gigaton.