Volgens mij is dit artikel van het KNMI, opmerkelijk genoeg, niet geplaatst.
Korte uitschieter, lange schade: de risico’s van een klimaat-overshoot
21 mei 2025
De 1,5 gradengrens van het Klimaatakkoord van Parijs komt steeds dichterbij. De hoop wordt daarom steeds meer gevestigd op het tijdelijk overschrijden van 1,5 graden, waarna we door grootschalige CO2-verwijdering de temperatuur weer naar beneden brengen. De risico’s van een dergelijke overshoot worden onderschat, zo stelt een groot team van onderzoekers.Daarnaast stellen ze de haalbaarheid ervan ter discussie.
Risico’s onderschat
Ook tijdelijke opwarming leidt tot blijvende effecten op het klimaat, ecosystemen en menselijke samenlevingen. Hoe hoger de piek in de opwarming, hoe extremer weersverschijnselen, zoals hitte, neerslag en droogte, zullen uitpakken. Ook zal het smelten van ijskappen, en dus zeespiegelstijging, steviger doorzetten naarmate we langer boven de 1,5 graden opwarming blijven. De onderzoekers waarschuwen daarnaast voor een overschat vertrouwen in toekomstige CO2-verwijdering.
Boven de 1,5 graden opwarming wordt risico op kantelpunten snel groter
Bovendien wordt het risico van overschrijding van kantelpunten steeds groter naarmate de opwarming langer en hoger boven de 1,5 graden uitkomt. Kantelpunten zijn abrupte veranderingen, waarbij (een onderdeel van) het klimaatsysteem instabiel raakt en in een nieuwe evenwichtssituatie terecht komt. Vaak zijn deze veranderingen onomkeerbaar op menselijke tijdschalen.
Met elke overschrijding van 1,5 graden opwarming neemt het risico op kantelpunten toe (zie afbeelding 1). Zelfs als de opwarming na een piek weer wordt teruggebracht tot 1,5 graden door grootschalige CO2-verwijdering blijft dit risico hoog. In deze studie zijn vier kantelpunten meegenomen: het instabiel raken van de AMOC, de Amazone en de ijskappen van Groenland en Antarctica.
Wensdenken of niet
Om de opwarming te beperken tot ruim onder de 2 graden is het volgens de meeste scenariostudies noodzakelijk om op grote schaal CO2 uit de atmosfeer te verwijderen. Het gaat dan om honderden miljarden tonnen CO2, gegeven de huidige wereldwijde uitstoot van ruim 40 miljard ton per jaar. Volgens Schleussner et al. (2024) overschatten beleidsmakers en modellen systematisch de haalbaarheid én veiligheid van zo'n scenario. Overshoot is geen tijdelijke afwijking, maar een structureel risico met langdurige gevolgen.
De Wetenschappelijke Klimaatraad (WKR) adviseert om de fossiele CO2-uitstoot alleen te compenseren met permanente CO2-verwijdering, oftewel onder de grond of in gesteenten, waar de fossiele brandstoffen ook vandaan komen. De mogelijkheden voor permanente opslag van CO2 op grote schaal zijn op dit moment nog onvoldoende duidelijk.
De meeste koolstofopslag die tot nu toe plaatsvindt is tijdelijk, met name door bosaanplant of herbebossing. Dat kan om verschillende redenen nuttig zijn (bijvoorbeeld voor het vasthouden van water, het voorkomen van erosie, het bevorderen van de biodiversiteit en het tijdelijk vastleggen van koolstof), maar zou niet gebruikt moeten worden als alibi om fossiele CO2 te blijven uitstoten.
Er zijn dus serieuze twijfels over de haalbaarheid om later deze eeuw de temperatuurstijging om te keren naar een daling. Snelle emissiereductie blijft het meest effectief om de klimaatrisico’s te beperken.
KNMI-klimaatbericht door Bart Verheggen