Analyse van het systeem dat de tornado's in Fr en Be produceerde

We hadden gisteren dus al met de derde redelijke onweerssetup te maken in en rond de Benelux. Hierbij kun je de serie gebeurtenissen in 2 delen opdelen: De eerste serie hoort bij het systeem dat langs het vrijwel stationaire front naar het noorden trok over Frankrijk, en dat zoals het nu lijkt, minimaal 3 tornado's geproduceerd. De tweede serie hoort bij de cellen die over NO-Frankrijk, Luxemburg, Oost-België, West-Duitsland en Oost-Nederland trokken. Ook daar bevonden zich een aantal supercells tussen.

Nu over het systeem dat verantwoordelijk was voor de tornado's. Waarschijnlijk wijd ik in de komende dagen nog een bericht met radarbeelden aan de serie supercells van later in de avond.

Hieronder staat een animatie met radarbeelden van Infoclimat dat de evolutie van het systeem laat zien. Het begon als een elevated cluster, maar rond 16-17 uur lijkt er sprake te zijn geworden van surface-based convectie. Het systeem trok vrijwel pal over het stationaire front, door een gebied met erg veel schering in de onderste 3 km, volgens Arpege12Z zo'n 40-50 kts. Er ontstond toen snel een supercell in dat systeem, die in ieder geval rond 18 uur een tornado produceerde (zie video hieronder), maar ik zie in de ESWD (kaart staat hieronder) dat er ook ten zuiden van die tornadolocatie al meerdere meldingen van windschade zijn, dus mogelijk was dat niet de eerste tornado. 

Wat verder naar het noorden kwam het in Vouzinois ook tot redelijk wat schade, en op basis van de bijbehorende foto's lijkt het me vrij waarschijnlijk dat ook die door een tornado is aangericht (o.a. vanwege het 'rommelige' karakter van de schade aan de bomen, met vaak afgescheurde takken, die in mijn ervaring typisch is voor bij tornado's): http://www.lunion.fr/88748/article/2018-04-30/photos-intemperies-des-degats-impressionnants-dans-le-vouzinois

Nog weer verder naar het noorden kwam het dus in Wallonië tot die tornado die onder andere een boerderij zwaar beschadigde, en die ik een paar uur geleden noemde: https://nieuws.vtm.be/vtm-nieuws/binnenland/video-storm-richt-enorme-ravage-aan

De tekst gaat hieronde verder.

Bij zo'n systeem dat over vrij grote afstand tornado's produceert, is het natuurlijk erg interessant om de meteorologische situatie te beschouwen. Laten we daarbij beginnen met het bekijken van de beschikbare METAR's uit die omgeving. De animatie hieronder laat die uurlijkse METAR's, met kaartjes afkomstig van meteocentre.com. Om 15Z zien we T/Td's van 17/13 en 23/12 net ten noorden waarvan die supercell zich toen bevond, bij windrichtingen uit NNW en ZO. Het front bevond zich duidelijk tussen deze stations. 

Voor progtemps gebruik ik Arpege12Z, omdat die de neerslagplukken gisteren vrij goed te pakken had. Hieronder staan 2 progtemps voor 16Z; eentje west en eentje oost van het front. De progtemp ten oosten geeft zo'n 15 kts aan 0-1km schering met vrij weinig kromming, terwijl degene west van het front ruim 25 kts aan 0-1km schering heeft met een redelijke hoeveelheid kromming onderin. Dit geeft aan dat de 0-1km SRH sterk verhoogd was ten westen van het front. Dat wordt een beetje gecompenseerd door de lagere CAPE-waarden, met in deze progtemps zo'n 1000 vs 500 J/kg aan SBCAPE. De wolkenbasissen zijn dan echter weer een stuk lager ten westen, wat tornadogenesis bevordert.

Vanwege de duidelijke toename in 0-1km SRH net west van het front, de lagere wolkenbasissen en het nog steeds beschikbaar zijn van zo'n 500 J/kg aan SBCAPE, vermoed ik dat de tornado's zich net west van het front hebben voorgedaan. De video van de tornado hierboven laat ook vrij lage wolkenbasissen zien (natuurlijk deels geholpen door het ingesteren van door neerslag afgekoelde en bevochtigde lucht uit de neerslag), wat daarmee in overeenstemming lijkt. De 12Z-run van het Rapid HD model op de site van Kachelmann heeft die cel aardig te pakken, en laat om 15Z inderdaad zien dat de mesocycloon zich net west van het grondfront bevond. 

Een van de bijzondere dingen van deze situatie is de grote afstand waarover het systeem het volhield en tornado's produceerde, wat mogelijk was doordat de trekrichting parallel aan het front liep. De koude zijde van een front is voor wat betreft tornadogenesis wel vaker een gebied om in de gaten te houden, vanwege de verhoogde hoeveelheid windschering, maar meestal is de component van de treksnelheid dwars op het front dermate groot dat er te weinig tijd is om een tornado te laten ontstaan, vanwege het vaak maar erg smalle gebied waarin er nog voeding vanaf de grond mogelijk is. Ook is clustering van cellen aan de koude zijde van het front vaak een probleem. 

In dit geval was de trekrichting dus ideaal, en was de smalle strook met voldoende CAPE west van het front voldoende voor het ontstaan van tornado's. Verder kon het systeem ook alleen z'n gang gaan totdat het in België aankwam. 

Ik ben benieuwd naar wat het totale aantal tornado's dat dit systeem heeft geproduceerd gaat blijken te zijn.