Het KNMI meet op verschillende manieren de gevallen neerslag. Dat gebeurt op 33 van de 35 automatische weerstations (AWS), de reguliere stations van het KNMI. Daarnaast zijn er 325 speciale neerslagstations, die bijgehouden worden door vrijwilligers, en soms ook door professionals die te maken hebben met waterbeheer. Ten dele liggen deze neerslagstations op korte afstand van de AWS-stations, onder de zelfde naam.
Bij de automatische metingen wordt met korte intervallen de neerslag afgetapt. Op de neerslagstations gebeurt dat één keer per dag handmatig (8:00 UT = 9:00 wintertijd). De twee methodes geven een opvallend verschillend resultaat, waarbij de neeslagstations bijna altijd op een hoger totaal uitkomen, zie tabel.
Het verschil kan oplopen tot meer dan 100 mm per jaar, met uitschieters tot 190 mm in een jaar (Twenthe 2011). Op het neerslagstation Twenthe werd toen 838,9 mm neerslag gemeten, en op het AWS station slechts 648,8 mm.
Om de datasets goed met elkaar te kunnen vergelijken moet er een correctie worden uitgevoerd. Dat is omdat de etmaalgegevens van het KNMI over een andere periode meten (0 - 24h UT) dan de neerslagstations (8:00 - 8:00 UT). Voor de correctie is gebruik gemaakt van de uurgegevens, de gevallen hoeveelheid neerslag op 31 december tussen 9:00 en 24:00.
Het verschijnsel is bekend bij het KNMI. In het verleden (2015) heb ik er al eens over gecommuniceerd. Ik kreeg toen het volgende antwoord:
In de elektrische regenmeter is een voorziening aangebracht tegen het overlopen en een verwarming in de trechter voor het smelten van vaste neerslag. Dit geeft een vangstverlies. De voorzieningen ontbreken in de gewone regenmeter. Bovendien zijn de meters niet identiek voor wat betreft gebruikte materialen en de opstelling. Bovenstaande geeft een systematisch verschil van ca. 6% op jaarbasis tussen de handregenmeter (hoger) en de elektrische regenmeter.
De handregenmeter bevindt zich niet altijd op dezelfde locatie als de elektrische regenmeter (in De Bilt sinds 1994 op ca. 300 meter afstand van elkaar).
Tot en met 31 december 1982 werd de (toen) pluviograaf dagelijks gecorrigeerd (herleid naar) aan de hand van de handregenmeter.
Vanaf januari 1993 is de pluviograaf vervangen door een elektrische regenmeter (intensiteitmeter). De zeer kleine (niet significante) verschillen tussen 1971 en 1981 zijn hiermee niet verklaard. Mogelijk dat de manier van gegevensinzameling (in 1971 werd de KLIM geïntroduceerd) een rol speelt.
Ik kan niet terugvinden of ik er destijds op terug heb geschreven. De verklaring van de verwarming van de automatische regenmeter is wel vreemd; je zou zeggen dat die een groot deel van het jaar uitgezet kan worden.
Opgemerkt wordt ook dat de gegevens van de pluviograaf tot en met 31 december dagelijks werden gecorrigeerd aan de hand van de handregenmeter. De vraag is hoe dat ging: niet naast elk KNMI-station staat een neerslagstation. Vanad 1983 is niet meer gecorrigeerd. Dat betekent dat de neerslaggegevens van de etmaal- en uurgegevens van het KNMI niet homogeen zijn.
Het betekent dus ook dat de uurgegevens van het KNMI een te laag resultaat geven. Dat is heel jammer in een tijd waarin er veel aandacht is voor toenemende neerslaghoeveelheden en neerslagpieken. Het KNMI stelt nota bene dat er 'een voorziening aangebracht tegen het overlopen' van de trechter van de electronische regenmeter.