Een paar draden naar onder wordt de vraag gesteld wat een ensemble precies is en hoe je het moet interpreteren. Ik leg het hier heel kort en vereenvoudigd uit, want eigenlijk heb je daarvoor hele bladzijden nodig. Zo laat ik bvb de lagere modelresolutie, de controlerun, enzovoort even buiten beschouwing omdat het anders echt te lang wordt.
Wie verbeteringen, aanvullingen of vragen heeft: laat maar komen!
Elk weermodel vertrekt vanuit de “analyse”: de waarnemingen op een welbepaald tijdstip, meestal 00 en 12UTC, bij GFS ook 06 en 18 UTC.
Vanuit die analyse berekent het model de verwachte situatie voor een kwartier later. Die uitkomst dient als basis voor de volgende berekening. Zo gaat het telkens een kwartier verder, tot er berekeningen zijn tot 240 uur vooruit (of in het geval van GFS nog verder). Deze hoofdberekening is de zogenaamde “operationele” run.
Er is één grote beperking: de analyse is nooit perfect. Er kunnen foutjes in zitten. Omdat niet voor elk plekje op aarde de berekening kan worden gemaakt, gebruikt een weermodel rasterpunten: welbepaalde plaatsen op een vaste afstand van elkaar. Ook dat zorgt ervoor dat de verwachting van de operationele run nooit perfect is.
De meteorologen weten dus dat de verwachting onbetrouwbaar is, maar niet hoe onbetrouwbaar precies. Dat kunnen ze wel te weten komen met de ensemble-techniek. In de analyse worden bewust gekozen “verstoringen” aangebracht. Die verstoringen simuleren de onzekerheid die onstaat door de foutjes in de beginsituatie. In het geval van ECMWF levert dat vijftig bijkomende verwachtingen op, elk met hun eigen weerkaarten, temperatuurverwachtingen, neerslagverwachtingen,… Bij GFS zijn het er tien.
Eén van de manieren om de uitkomsten van de ensemble-leden overzichtelijk in beeld te brengen, is de “pluim”: een grafiek waarop elke berekening zijn eigen lijntje heeft. Blijven alle lijntjes dicht bij elkaar, dan is er een zogenaamde "smalle pluim". Dat betekent dat de beginsituatie zo duidelijk is, dat foutjes in de analyse weinig invloed hebben op de betrouwbaarheid. Bij een brede pluim is het duidelijk dat het kleinste foutje in de beginsituatie, grote gevolgen kan hebben voor de verwachting. De verwachting is onbetrouwbaar.
Een andere manier om de ensembles te bekijken, zijn de postzegel-kaartjes: dan zie je de 50 weerkaartjes van de 50 verschillende berekeningen in één overzicht bij elkaar. Dat is handig om de verschillende “clusters” te kunnen zien. Een “cluster” is een groep van ensemble-leden die op elkaar gelijken. Ook hier geldt: hoe meer clusters, hoe onzekerder de verwachting.
Een pluim alleen, zoals die op het internet beschikbaar is, is meestal niet voldoende om een goede inschatting te kunnen maken van de betrouwbaarheid. De lijntjes op zich zeggen niet veel, als je niet weet welke kaart er precies bij hoort. De meteorologen van de weerinstituten en –bedrijven hebben die informatie wel.
Uiteraard wordt deze informatie ook gebruikt voor de weerberichten in de media. Het is niet voor niets dat Frank Deboosere soms zwijgt over het weer na de vijfde dag, of dat Eddy Demey zegt dat er "in de verste verte" geen winter te zien is.
Meer nog: in het weerbericht op het NOS-journaal wordt de pluim voor de temperatuur en de neerslag zelfs geregeld getoond.
Wie verbeteringen, aanvullingen of vragen heeft: laat maar komen!
Elk weermodel vertrekt vanuit de “analyse”: de waarnemingen op een welbepaald tijdstip, meestal 00 en 12UTC, bij GFS ook 06 en 18 UTC.
Vanuit die analyse berekent het model de verwachte situatie voor een kwartier later. Die uitkomst dient als basis voor de volgende berekening. Zo gaat het telkens een kwartier verder, tot er berekeningen zijn tot 240 uur vooruit (of in het geval van GFS nog verder). Deze hoofdberekening is de zogenaamde “operationele” run.
Er is één grote beperking: de analyse is nooit perfect. Er kunnen foutjes in zitten. Omdat niet voor elk plekje op aarde de berekening kan worden gemaakt, gebruikt een weermodel rasterpunten: welbepaalde plaatsen op een vaste afstand van elkaar. Ook dat zorgt ervoor dat de verwachting van de operationele run nooit perfect is.
De meteorologen weten dus dat de verwachting onbetrouwbaar is, maar niet hoe onbetrouwbaar precies. Dat kunnen ze wel te weten komen met de ensemble-techniek. In de analyse worden bewust gekozen “verstoringen” aangebracht. Die verstoringen simuleren de onzekerheid die onstaat door de foutjes in de beginsituatie. In het geval van ECMWF levert dat vijftig bijkomende verwachtingen op, elk met hun eigen weerkaarten, temperatuurverwachtingen, neerslagverwachtingen,… Bij GFS zijn het er tien.
Eén van de manieren om de uitkomsten van de ensemble-leden overzichtelijk in beeld te brengen, is de “pluim”: een grafiek waarop elke berekening zijn eigen lijntje heeft. Blijven alle lijntjes dicht bij elkaar, dan is er een zogenaamde "smalle pluim". Dat betekent dat de beginsituatie zo duidelijk is, dat foutjes in de analyse weinig invloed hebben op de betrouwbaarheid. Bij een brede pluim is het duidelijk dat het kleinste foutje in de beginsituatie, grote gevolgen kan hebben voor de verwachting. De verwachting is onbetrouwbaar.
Een andere manier om de ensembles te bekijken, zijn de postzegel-kaartjes: dan zie je de 50 weerkaartjes van de 50 verschillende berekeningen in één overzicht bij elkaar. Dat is handig om de verschillende “clusters” te kunnen zien. Een “cluster” is een groep van ensemble-leden die op elkaar gelijken. Ook hier geldt: hoe meer clusters, hoe onzekerder de verwachting.
Een pluim alleen, zoals die op het internet beschikbaar is, is meestal niet voldoende om een goede inschatting te kunnen maken van de betrouwbaarheid. De lijntjes op zich zeggen niet veel, als je niet weet welke kaart er precies bij hoort. De meteorologen van de weerinstituten en –bedrijven hebben die informatie wel.
Uiteraard wordt deze informatie ook gebruikt voor de weerberichten in de media. Het is niet voor niets dat Frank Deboosere soms zwijgt over het weer na de vijfde dag, of dat Eddy Demey zegt dat er "in de verste verte" geen winter te zien is.
Meer nog: in het weerbericht op het NOS-journaal wordt de pluim voor de temperatuur en de neerslag zelfs geregeld getoond.
Bericht laatst bijgewerkt: 14-01-2006 23:32
Ingen ko på isen!
voor deze heldere uitleg!