Hier zou ik naar kijken; dat heb ik ook gedaan, maar de problematiek bleek een stuk ingewikkelder te zijn dan ik dacht. Dat begint al met de naamsverwarring: wat is nu 'de AMOC' of 'de Golfstroom'? Zoals Victor al aangaf hebben wij hier te maken met de noordoostelijke tak van de stroming. Dat is op deze afbeelding te zien, al ontbreekt daarop de tak die afbuigt naar het zuiden, richting Afrikaanse westkust. Die tak is echter relatief zwak.
Wat zegt nu een onderzoek dat beweert dat de Golfstroom stil kan vallen? Wel, dat is nog maar de vraag, want dit wordt vaak niet goed gedefinieerd. Er is al heel wat onderzoek hiernaar gedaan, dus wat deze Denen nu vinden is niet nieuw. De bestaande onderzoeken - ook naar het verleden, voor zover dat mogelijk is - geven aan dat er een 'bifurcatie' kan zijn, wat echter niet per sé zeggen wil dat de hele stroming stilvalt. Waarschijnlijker is het dat het overschrijden van een kritisch punt de stroming met een geringer volume doorgaat. Helemaal stilvallen lijkt niet waarschijnlijk, omdat de stroming deel uitmaakt van de globale Conveyor Belt.
In het Deense onderzoek zit weinig fysica, het is een stochastische benadering van het probleem. Het lastige daaraan is dat je daarbij parameters moet kiezen, en zolang die niet precies bekend zijn doe je dat al gauw naar de verwachting die je hebt van de uitkomst. Met andere woorden: je ontkomt zo bijna niet aan een zekere vorm van 'hineininterpretieren', en dat maakt een schijnbaar duidelijke uitkomst toch twijfelachtig.
Dat lijkt hier dus ook gebeurd te zijn. Er wordt zo de kans op een bifurcatie berekend, en vanwege wat ik hier uitleg zit het er wel een beetje in dat de uitkomst een te grote kans daarop geeft. Maar daar komt nog bij dat dit resultaat niet moet betekenen dat de hele stroming stilvalt: de staat van de bifurcatie zit voor zover ik kan zien niet in de stochastische benadering. Dus die concölusie mag er ook niet aan verbonden worden!
In feite doen de onderzoekers dat ook niet, want zij stellen dat een volledig stilvallen onwaarschijnlijk is op een termijn van een eeuw. Berekeningen zoals in CMIP5 geven aan dat dit 200 tot 300 jaar kan duren. Maar zij waarschuwen met hun onderzoek op deze manier: "Tipping to an undesired state in the climate is, however, a
growing concern with increasing greenhouse gas concentrations". Dat duidt dus ook op een afname tot een niveau groter dan nul. Als in de berichtgeving de indruk wordt gewekt dat 'de Golfstroom stil kan vallen' volgens dit onderzoek, dan is dat een onjuiste interpretatie.
Bij het literatuuronderzoek wat ik ondertussen heb gedaan, ben ik een of twee keer de mogelijkheid tegengekomen dat de noordoostelijke tak van richting zou kunnen veranderen: dus dat deze langs de Canadese oostkust richting IJsland zou gaan, en van daaruit om zou buigen naar het zuiden. Dan komen wij dus in een koudere tak terecht. Maar dit werd alleen als gedachte genoemd, zonder dat het uitgewerkt werd. Ik kan hier nog verder naar zoeken, maar veel zal dat waarschijnlijk niet opleveren. Toch lijkt me dit een voor Europa relevante vraag, of dit mogelijk is. Daar is géén tipping point voor nodig, op de manier die in dit onderzoek gebruikt wordt. Dat zou dus een andere aanpak vereisen. Het is zelfs de vraag of het met het huidige kennisniveau mogelijk is om dit op een realistiche manier te kunnen doen. Dus misschien is er daarom weinig of niets over te vinden.
Om te laten zien hoe ingewikkeld deze problematiek is, hier nog een illustratie uit een van de artikelen hierover (link hieronder). De zeestromingen zelf zijn namelijk veel ingewikkelder dan het globale plaatje suggereert. In andere publicaties ziet zo'n kaart er nog weer anders uit. Dus hoe kun je nu met zekerheid zeggen over de ontwikkeling hiervan, juist als je de zaak (te) sterk vereenvoudigt?
Edit: ik voeg nog een pagina toe van Wilbert Weijer, die samen met Henk Dijkstra in Utrecht op het IMAU hieraan heel wat onderzoek heeft gedaan, en nu bij het Los Alamos National Laboratory (LANL) werkt.
https://public.lanl.gov/wilbert/Research/OverturningCirculation.html
