"Wauw, jullie doen het nog echt met spierkracht." Dat kreeg ik eerder deze zomer te horen van een medekampeerder in Zuid-Limburg, toen zij zag dat mijn gezin met doodnormale fietsen rondreed. En inderdaad: de wegen in het prachtige Heuvelland lijken te zijn overgenomen door een leger van e-bikes; de acculoze fiets is hier een bedreigde soort geworden.

Ik beloof dat dit geen zeurstukje over de e-bike wordt. Maar het feit dat een gewone stadsfiets ineens een buitenstaander is geworden, zette me wel aan het denken. Het laat zien hoe ontzettend snel we wennen aan de nieuwe snufjes waar wij als consumenten maar al te graag van snuiven.

Helaas zit aan veel van die moderne gemakken ook een minder mooie kant. De fast fashion die wij na twee keer dragen weer wegmieteren, laat een spoor van vervuiling achter. Onze pfas-pannen blijken toch niet zo gezond. En een aantrekkelijk geprijsd vliegreisje naar Bali zorgt voor meer klimaatopwarming dan een heel jaar je huis verwarmen met gas.

Klimaatactivisten die zeggen dat we minder moeten vliegen, of dat vliegen in ieder geval veel duurder moet worden om de echte klimaatkosten te reflecteren, krijgen al snel het verwijt dat zij de leuke dingen in het leven willen afpakken. Dat je straks niks meer mag van de klimaatpolitie.

Een flinke meerderheid van de Nederlanders is voorstander van meer klimaatbeleid. Maar bijna de helft vindt dat zij worden gevraagd "te veel op te offeren om klimaatverandering op te lossen", blijkt uit recent onderzoek van Ipsos I&O. Het getuigt niet van bijzonder veel inzicht in de ontzettende luxe waarin wij in dit land leven, en de bedreiging daarvan die juist klimaatverandering met zich meebrengt.

Goedkoop en ver vliegen is een hartstikke nieuwe verworvenheid. Toen ik in de jaren negentig op de basisschool zat, was het een uitzondering als je met het vliegtuig op vakantie was geweest. Aan het begin van deze eeuw werd het steeds normaler, en nu zie ik overal om mij heen gezinnen die minstens één keer per jaar met een peuter naar de zon vliegen.

Zouden zij zich herinneren dat vakanties voor de introductie van vliegen tegen stuntprijzen ook al leuk waren? Of zijn ze dat vergeten, zoals de hordes e-biketoeristen in Limburg misschien ook zijn vergeten dat je vroeger bezweet (doch trots) bovenaan de berg kwam?

Veel Nederlanders kijken liever naar vervuilende bedrijven of de overheid om het klimaatprobleem aan te pakken, blijkt uit het Ipsos-onderzoek. Maar we zullen er toch aan moeten wennen dat het ook bij ons een tandje minder moet met de klimaatverstorende luxe.

Groen vliegen is vooralsnog een luchtspiegeling; het is vrijwel ondenkbaar dat we in de komende decennia voldoende duurzame energie en biogrondstoffen kunnen produceren om alle vliegtuigen te voorzien van groene brandstoffen. Zeker als we de rest van de wereld ook wat ontwikkeling gunnen, en alle Balinezen straks jaarlijks op stedentrip naar Amsterdam willen.

De Utrechtse wetenschappers Maarten Hajer en Jeroen Oomen betogen in hun onlangs gepubliceerde boek Captured Futures overtuigend dat we heel anders naar de klimaattoekomst moeten kijken. We moeten volgens hen niet een-op-een onze fossiele samenleving proberen te vergroenen, maar durven nadenken over heel andere toekomstbeelden en levensstijlen die klimaat- en natuurvriendelijk zijn.

Volgens de wetenschappers zit onze klimaatpolitiek momenteel zo in elkaar dat zulke veranderingen bijna onbespreekbaar zijn. Daarom blijven politici ons voorhouden dat we er ook wel komen met technologische oplossingen als duurzame luchtvaartbrandstof. De wetenschappers pleiten ervoor dat patroon te doorbreken, ook in de media.

Bij dezen: om klimaatverandering tegen te gaan, is een grootschalige systeemverandering nodig. Dat vraagt veel van vervuilende bedrijven en overheden, maar zeker ook van onszelf. We hoeven daar trouwens niet bang voor te zijn: mijn vakantie in Limburg was heerlijk, ook met een ouderwetse fiets.