Het noodweer in Spanje was het gevolg van een weerblokkade, een lagedrukgebied op hoge hoogte dat niet weg kan, in combinatie met het uitzonderlijk warme zeewater van de Atlantische Oceaan en de Middellandse Zee.
Dat wordt bovendien nog eens versterkt door de klimaatverandering. "Enerzijds is er de tragere straalstroom", legt klimatoloog Rozemien De Troch uit in De Ochtend. "Anderzijds zijn er de hogere zeetemperaturen. De straalstroom is een luchtstroom op hoge hoogte die van west naar oost de aarde omcirkelt. De ligging en de sterkte van die straalstroom wordt bepaald door het temperatuurverschil tussen de evenaar en de polen."
"Met de klimaatverandering wordt dit temperatuurverschil kleiner. Daardoor vertoont de straalstroom een meer golvend karakter. Lage- of hogedrukgebieden blijven daardoor langer op dezelfde plaats vastzitten."
Bekijk: de straalstroom in het kort uitgelegd
"Daarnaast zijn er de hogere zeewatertemperaturen. De Middellandse Zee was de voorbije zomer heel warm, die koelt trager af dan het land en dat leidt tot veel verdamping, veel vochtige en warme lucht die dan botst met de koude lucht van het lagedrukgebied. Dat leidt tot extreem veel neerslag, hagel enzovoort, noodweer dat verschillende dagen op dezelfde locatie blijft."
Vergelijkbaar met cycloon Boris
Het noodweer in Spanje is vergelijkbaar met wat we in september gezien hebben in Centraal-Europa. Ook daar was er toen een lagedrukgebied, waardoor de cycloon Boris maar rondjes bleef draaien.
"Daar waren het ook hogere temperaturen, warm zeewater van de Middellandse Zee opnieuw en van de Zwarte Zee", legt De Troch uit. "Dat leidde tot heel veel verdamping. Warme vochtige lucht die dan botste met de koude lucht van het lagedrukgebied ter hoogte van de Alpen."
"Kans dat je 6 gooit, wordt groter"
Klimaatwetenschappers maken na extreme weersituaties een analyse van de effectieve rol van de klimaatverstoring die door de mens veroorzaakt is en plakken er cijfers op. "Bijvoorbeeld voor storm Boris was de conclusie heel duidelijk", zegt De Troch. "De neerslag tijdens de storm was 7 procent intenser en vooral ook de kans op zo'n storm is verdubbeld door de mens."
De Troch vergelijkt de wereld nu met een dobbelsteen. "Een dobbelsteen die vervalst is, waar meer zessen op zijn getekend, de kans dat je een 6 gooit en klimaatextremen hebt, wordt dus groter. Belangrijk is wel dit: hoeveel vaker we zulke extremen gaan zien, hangt natuurlijk van onszelf af, van de keuzes die we momenteel maken en van hoe snel we de opwarming kunnen inperken."